Biochemia krwi

Jednym z najczęściej wykonywanych badań laboratoryjnych jest biochemia krwi. Dzięki analizie składników osocza możliwe jest ocenienie pracy poszczególnych narządów w ciele człowieka, a także wykrycie przez lekarza ewentualnych nieprawidłowości.

Czym jest biochemia krwi?

Biochemia krwi to dziedzina medycyny laboratoryjnej, która zajmuje się analizowaniem składu chemicznego krwi w celu oceny zdrowia i funkcjonowania organizmu. Badanie biochemiczne krwi polega na analizie różnych substancji chemicznych obecnych we krwi, takich jak elektrolity, białka, enzymy, glukoza, tłuszcze, aminokwasy i wiele innych.

Wyniki tych badań pomagają lekarzom ocenić funkcje różnych narządów i układów, diagnozować choroby, monitorować skuteczność leczenia oraz ocenić ogólny stan zdrowia pacjenta.

Badanie biochemii krwi jest jednym z kluczowych narzędzi diagnostycznych w medycynie, umożliwiającym identyfikację ewentualnych zaburzeń metabolicznych i chorób. Badanie biochemii krwi obejmuje analizę poszczególnych składników osocza. Składa się ono głównie z wody, jednak można w nim oznaczyć także hormony, enzymy, białka, trójglicerydy, lipidy, kwasy tłuszczowe, glukozę, sole mineralne, elektrolity, zbędne produkty przemiany materii oraz inne substancje. Ocena składników osocza możliwa jest dzięki odwirowaniu próbki krwi. Biochemia krwi jest dość dokładnym badaniem, dzięki któremu możliwe jest ocenienie stanu funkcjonowania poszczególnych narządów oraz układów w ciele człowieka.

Biochemia krwi – profile

Analizę konkretnych składników osocza oraz diagnozowanie ewentualnych schorzeń ułatwia podzielenie badania biochemii krwi na poszczególne profile. Wśród podstawowych profili w biochemii krwi można wskazać następujące:

• profil ogólny (sód, potas, wapń, chlorki, fosfor, kwas moczowy, mocznik, kreatynina, bilirubina, AspAT, ALT, fosfataza alkaliczna, GGT, albumina, białko całkowite),
• profil wątrobowy (ALT, AspAT),
• profil nerkowy (sód, potas, mocznik, kreatynina),
• profil sercowy (ALT, AspAT, CK, LDH, potas),
• profil tarczycowy (TSH, fT4),
• profil lipidowy (cholesterol, trójglicerydy, cholesterol HDL, cholesterol LDL),
• profil kostny (białko całkowite, albumina, fosfataza alkaliczna, wapń, fosfor).

Biochemia krwi może mieć również bardziej szczegółowe profile. Wśród nich można wymienić na przykład profil reumatyczny, alergiczny, przedoperacyjny. Poszczególne profile w biochemii krwi przeznaczone są także dla konkretnych grup pacjentów. Są to dzieci, kobiety w ciąży, a także osoby po ukończeniu czterdziestego roku życia.

Normy w biochemii krwi

W biochemicznym badaniu krwi każdy składnik osocza analizuje się osobno. Dlatego biochemia krwi normy są zróżnicowane i zależą od rodzaju badanego składnika. Mogą się one różnić również w zależności od wybranego laboratorium i jego zakresów referencyjnych dla konkretnych badań. Dlatego biochemia krwi zawsze powinna być analizowana przez lekarza, który ją zlecił.

Normy dla podstawowych badań biochemicznych krwi kształtują się następująco:

• ALT – 5-40 U/I,
• AST – 5-40 U/I,
• cholesterol – < 200 mg/dl lub < 5,2 mmol/l,
• glukoza – 70-115 mg/dl dla osób dorosłych,
• kreatynina – 62-124 mmol/l lub 0,7-1,4 mg/dl,
• albumina – 3,5-5,0 g/dl,
• fosfataza alkaliczna – 20-70 U/l,
• kwas moczowy – 0,15-0,45 mmol/l lub 2,5-8,0 mg/dl).

Analiza poszczególnych składników osocza nie jest łatwym zadaniem, ponieważ ich poziomy mogą być zależne od wielu czynników. Wśród nich można wskazać stosowanie niewłaściwej diety, leków, spożywanie alkoholu, a także odwodnienie oraz wysiłek fizyczny. Wyniki mogą zmieniać się również podczas ciąży.

Biochemia krwi w ciąży

Biochemia krwi wykonywana jest w trakcie ciąży jako element nieinwazyjnych badań prenatalnych. Oznaczenie we krwi poszczególnych składników osocza może świadczyć o występowaniu problemów zdrowotnych u kobiety, a także sugerować wady płodu. Analiza badań biochemicznych wraz z uwzględnieniem innych czynników, takich jak wiek kobiety, może pomóc oszacować ryzyko wystąpienia wad wrodzonych u płodu.

Wśród badań biochemicznych, które można wykonać w trakcie ciąży, można wskazać następujące:

• test podwójny, który powinien być realizowany pomiędzy dziesiątym a czternastym tygodniem ciąży,
• test potrójny, który najlepiej wykonać pomiędzy szesnastym a osiemnastym tygodniem ciąży,
• test zintegrowany, który jest połączeniem wyników testu podwójnego oraz potrójnego.

Biochemia krwi w ciąży obejmuje badania przesiewowe, które mogą być wykonane przez każdą kobietę spodziewającą się dziecka. Na terenie Polski tego rodzaju badania realizowane są w przypadku podejrzewania wad wrodzonych u płodu.

Biochemia – cena badania

Badania biochemiczne krwi są dość zróżnicowane, a ich cena zależna jest w dużej mierze od rodzaju realizowanego badania, ale także od oferty konkretnego laboratorium. W większości przypadków cena analizy poszczególnych składników osocza nie jest wygórowana i zazwyczaj wynosi kilkanaście złotych. Droższe badania biochemiczne mogą kosztować kilkadziesiąt złotych. Koszt może wzrosnąć również w przypadku wykonywania jednorazowo większej liczby badań.