Kreatynina jest produktem ubocznym związku chemicznego zwanego kreatyną, który pomaga mięśniom uzyskać potrzebną im energię. Badanie krwi na obecność kreatyniny mierzy ilość tej substancji chemicznej we krwi lub moczu. Uzyskane wyniki mogą służyć jako wskaźnik tego, jak dobrze pracują nerki. Lekko podwyższona kreatynina nie rzutuje na całokształt pracy tego narządu.
Co to jest kreatynina?
Kreatynina jest metabolitem powstałym podczas rozpadu aminokwasu kreatyny. Wytwarzana jest przez mięśnie podczas pracy. Ze względu na strukturę jest to mała cząsteczka, którą nerki prawie całkowicie usuwają z organizmu. Dzięki nieprzerwanej funkcji filtracji i wydalania poziom tego metabolitu w osoczu krwi pozostaje względnie stały.
W przypadku upośledzonej czynności nerek zdolność filtrowania pogarsza się, więc wskaźniki wzrastają we krwi, a w moczu obserwuje się spadek poziomu metabolitu. Najczęściej przyczyną tego jest odmiedniczkowe zapalenie nerek, przewlekła postać kłębuszkowego zapalenia nerek, uszkodzenie narządów w cukrzycy. Wśród chorób prowadzących do procesu patologicznego można wyróżnić także amyloidozę, kamicę moczową oraz nadciśnienie tętnicze.
Oddając krew na kreatyninę, możesz określić nie tylko dysfunkcję nerek, ale także inne procesy patologiczne w organizmie. Wzrost wydajności obserwuje się przy rozległych oparzeniach i uszkodzeniach mięśni. Przyczyną mogą być choroby zakaźne. Długotrwała głodówka i nadczynność tarczycy mogą zwiększać stężenie.
Wskazania do badania kreatyniny
Wstępne badanie krwi na obecność kreatyniny ma na celu ustalenie na jakim poziomie odbywa się praca nerek. Pomiar poziomu może być wykorzystany do badań przesiewowych, diagnozowania lub monitorowania problemów z nerkami.
Badania przesiewowe to próba wykrycia zawirowań zdrowotnych, zanim pojawią się jakiekolwiek oznaki lub symptomy. Osoby, które są bardziej narażone na problemy z nerkami, powinny badać krew na obecność kreatyniny, aby wcześnie zdiagnozować przypadłość.
Podwyższona kreatynina we krwi – objawy
Podwyższony poziom kreatyniny we krwi może być związany z niewydolnością nerek lub innymi zaburzeniami układu moczowego. Objawy zależą od przyczyny podwyższonej kreatyniny oraz stopnia uszkodzenia nerek. Oto niektóre z potencjalnych objawów, które mogą wystąpić w przypadku podwyższonej kreatyniny:
- obrzęk kończyn dolnych
- worki pod oczami
- utrata apetytu
- ból dolnej części pleców
- obecność piany lub krwi w moczu
- przebarwienia, zmniejszona ilość moczu
- zmniejszona koncentracja
- ból i zwiększone oddawanie moczu
- utrata apetytu i zmęczenie.
Badanie kreatyniny zleca się najczęściej, gdy objawy aktywne lub ogólny wywiad chorobowy wskazują na zwiększone ryzyko wystąpienia problemów z nerkami. Czynniki ryzyka choroby obejmują cukrzycę, rodzinną historię problemów z nerkami i wysokie ciśnienie krwi. Ponadto za pomocą badań laboratoryjnych lekarze monitorują zmiany stanu pacjenta. W przypadku osób z chorobą nerek badanie kreatyniny może dostarczyć informacji o postępie choroby. Test czynności nerek jest również używany do wykrywania potencjalnych skutków ubocznych, gdy pacjentowi przepisuje się leki, które mogą wpływać na nerki.
Kreatynina – przygotowanie. Czy trzeba być na czczo?
Badanie wykonuje się rano na czczo (ostatni posiłek w dzień poprzedzający badanie nie później niż o 20:00). Przed badaniem kreatyniny należy:
- Wyeliminować tłuste potrawy na dzień przed badaniem.
- Nie palić, nie pić mocnej herbaty i kawy na 2 godziny przed pobraniem krwi.
- Powstrzymać się od napojów alkoholowych na dzień przed wizytą.
- Za zgodą lekarza wstrzymać terapię lekową.
Godzinę przed pobraniem materiału biologicznego do badań należy wykluczyć stres fizyczny i psycho-emocjonalny.
Kreatynina – co może wpłynąć na wynik?
Tworzenie kreatyniny zależy od objętości masy mięśniowej, dlatego wartości u dzieci zawsze będą niższe niż u kobiet i mężczyzn. Dlatego lekarze interpretując wynik stosują różne granice referencyjne dla płci i wieku.
Niskie wartości mogą być spowodowane wiekiem, otyłością, niedożywieniem. W czasie ciąży wskaźniki zmniejszają się o 40% ze względu na wzrost objętości krwi i wzrost filtracji nerkowej.
Podwyższenie wskaźników obserwuje się, gdy w diecie znajduje się duża ilość mięsa, a także podczas stosowania suplementów zawierających kreatyninę. Przyczyną może być także uszkodzenie struktur mięśniowych.
Kreatynina podwyższona? Wysoka kreatynina jak obniżyć?
W przypadku znacznego podwyższenia poziomu kreatyniny i niewydolności nerek konieczne może być bardziej intensywne leczenie, takie jak dializa lub przeszczep nerki. Ważne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu oceny przyczyny i ustalenia odpowiedniego planu leczenia.
W codziennej praktyce zaś istotne są:
- Wysokie ciśnienie krwi może pogarszać funkcję nerek. Regularne monitorowanie ciśnienia krwi i stosowanie zaleconych przez lekarza leków przeciwnadciśnieniowych może pomóc w utrzymaniu ciśnienia krwi na właściwym poziomie.
- Spożywanie wystarczającej ilości płynów jest ważne dla utrzymania odpowiedniego nawodnienia organizmu. Dobrze nawodnione nerki mogą lepiej usuwać toksyny, w tym kreatyninę, z krwi.
- Unikanie substancji toksycznych, takich jak alkohol i niektóre leki.
- Zdrowa dieta, bogata w warzywa, owoce, pełne ziarna, chude białko i niskotłuszczowe produkty mleczne, może pomóc w utrzymaniu ogólnego zdrowia i wspierać funkcję nerek. Unikaj nadmiernego spożycia soli i żywności wysokosodowej, ponieważ nadmierne spożycie soli może prowadzić do zatrzymywania płynów i obciążać nerki.
Pamiętajmy, że regularna aktywność fizyczna pomaga w utrzymaniu zdrowej masy ciała i Niska kreatynina, co jest istotne dla zdrowia nerek.
Najważniejsze informacje:
- Kreatynina jest produktem ubocznym metabolizmu mięśni i w niewielkiej ilości jest produkowana przez nerki.
- Badanie kreatyniny wykonuje się kontrolnie przed zabiegami chirurgicznymi lub w przypadku przyjmowania niektórych leków.
- Niski poziom kreatyniny jest świadectwem poprawnej pracy nerek, zaś podwyższona kreatynina może być sygnałem ostrego schorzenia nerek, odwodnienia organizmu, zatrucia nerek lub braku drożności dróg moczowych.
FAQ - Najczęsciej zadawane pytania
- O czym świadczy poziom kreatyniny?
- Poziom kreatyniny we krwi jest wskaźnikiem funkcji nerek. Im wyższy poziom kreatyniny, tym niewydolność nerek jest bardziej prawdopodobna. Główne badanie poziomu kreatyniny polega na ocenie filtracji kłębuszkowej nerek, czyli zdolności nerek do usuwania kreatyniny z krwi.
- Co to jest kreatynina i jaka jest norma?
- Normy dla dorosłych - mężczyźni: 0,6 do 1,2 mg/dl lub 53 do 106 mikromoli/litr, kobiety: 0,5 do 1,1 mg/dl lub 44 do 97 mikromoli/litr. Jeżeli wyniki pomiaru kreatyniny przekraczają normę, może to sugerować, że funkcja nerek jest zaburzona. W takim przypadku lekarz może zlecić dodatkowe badania diagnostyczne w celu oceny stanu nerek i ustalenia przyczyny ewentualnych nieprawidłowości.
- Czym grozi podwyższona kreatynina?
- Podwyższona kreatynina jest często związana z niewydolnością nerek. Niewydolność nerek oznacza, że nerki nie są w stanie skutecznie usuwać toksyn i odpadów z organizmu. To może prowadzić do zatrzymywania się płynów, zwiększenia stężenia substancji toksycznych we krwi i zaburzeń równowagi elektrolitowej.
- Jaki poziom kreatyniny we krwi jest niebezpieczny?
- W przypadku zaawansowanej niewydolności nerek poziom kreatyniny przekracza 5,0 mg/dl (lub 442 mikromoli/litr).
- Za co odpowiada kreatynina?
- Kreatynina jest głównie wydalana z organizmu przez nerki. Jej poziom we krwi jest używany jako wskaźnik filtracji kłębuszkowej nerek, czyli zdolności nerek do usuwania kreatyniny z krwi. Wzrost poziomu kreatyniny może sugerować obniżoną funkcję nerek.
