Guzki tarczycy

Guzki tarczycy są zmianami w obrębie gruczołu tarczowego, które można wyczuć palcami lub są widoczne w badaniu USG. Na ogół są to zmiany łagodne, ale 5% z nich to niestety nowotwory złośliwe.

Guzki tarczycy – krótka charakterystyka

Guzki tarczycy są zmianami w obrębie gruczołu tarczowego, które można wyczuć palcami lub są widoczne w badaniu USG. Warto przy okazji wspomnieć o wolach, a więc przeroście tarczycy. To pojęcie dość szerokie, które obejmuje także guzki na tarczycy. 

Co ciekawe wola tarczycy z uwagi na czynność hormonalną dzielą się na:

• obojętne, które nie mają związku z zaburzeniami hormonami,
• niedoczynne połączone z niedoczynnością tarczycy,
• nadczynne z nadczynnością tarczycy. 

Woda podzielić też można ze względu na budowę makroskopową czy wielkość. Guzki na tarczycy dotyczą około 5-7% ludzi. Są to na ogół zmiany łagodne. 

W czasie badania USG guzki tarczycy podzielić można na:

• niejednorodne,
• normoechogeniczne,
• hiperchogeniczne,
• hypoechogeniczne. 

Guzki tarczycy – przyczyny

Guzki tarczycy mogą mieć różne przyczyny. Zazwyczaj są efektem przewlekłego niedoboru jodu, który jest potrzebny tarczycy do prawidłowej pracy. 

Długotrwały niedobór tego pierwiastka w diecie sprawia, że gruczoł przestaje produkować hormony w odpowiedniej ilości. Dochodzi do wzrostu stężenia hormonu tyreotropowego przez przysadkę mózgową i utworzenia się wola.  

Do czynników ryzyka tworzenia się guzków tarczycy należą także niedoczynność i nadczynność tarczycy, zaburzenia hormonalne, choroby autoimmunologiczne np. choroba Hashimoto oraz palenie papierosów.

Guzki tarczycy – objawy

Guzki tarczycy są objawem procesu chorobowego, ale wraz z nimi pojawić się mogą także i inne dolegliwości. Wymienić tutaj należy ucisk w gardle, kaszel, duszności czy ból w czasie przełykania. Czasem pojawia się ból szyi. Guzki uciskają bowiem naczynia krwionośne i powodują powiększenie węzłów chłonnych. Nie prowadzą natomiast do tycia. Mogą raczej powodować spadek masy ciała. 

W przypadku diagnostyki trzeba wykonać przede wszystkim laboratoryjne badania hormonów. Odejście od normy jest podstawą do rozpoznania choroby, o ile występują także inne objawy. Są jednak sytuacje, gdy wyniki TSH są w granicach normy, a mimo wszystko na tarczycy tworzą się guzki. 

Czy guzki tarczycy są groźne? Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi na to pytanie. Na pewno wymagają one dalszej diagnostyki, bo mogą być złośliwe. Raczej guzki tarczycy to zmiany łagodne. 

W obrębie tarczycy występować mogą jednak nowotwory złośliwe – chłoniak, rak brodawkowaty, mięsak naczyniowy, rak rdzeniasty czy rak anaplastyczny. Na szczęście tylko 5% zmian w obrębie tarczycy to zmiany złośliwe.

Guzki hypoechogeniczne tarczycy

W celu wykluczenia raka tarczycy wykonuje się badania diagnostyczne np. biopsję czy badanie USG. 

Zaczyna się na ogół od badania USG. Jeśli guzki tarczycy są hypoechogeniczne, a a więc z nierównym rozkładem echa, trzeba wykonać badania dodatkowe. Mowa tutaj o biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej. Materiał uzyskiwany w czasie biopsji jest poddawany badaniu cytologicznemu. Pozwala ono ocenić ryzyka raka zgodnie z 6-stopniowym systemem Bethesa. 

Wole obojętne, a więc powiększenie tarczycy bez żadnych objawów klinicznych przy prawidłowym stężeniu hormonów, dotyczy nawet 10% dzieci w wieku od 6 do 12 lat. Może to jednak prowadzić do powstania guzków.

Guzki tarczycy – leczenie

Zdarza się, że guzki tarczycy zanikają samodzielnie za sprawą odpowiedniej diety. Dotyczy to jednak niewielkich zmian. Większe lub złośliwe guzy wymagają podjęcia specjalistycznego leczenia. Czasem farmakologia to za mało i konieczna jest operacja.  

Sporo zależy od wyników badań diagnostycznych. Niewielkie zmiany o charakterze łagodnym nie wymagają często leczenia, o ile nie towarzyszą i zmiany hormonalne. Wole nadczynne z kolei leczy się promieniotwórczym jodem. 

Osobom z guzkami tarczycy, którzy mają stężenie TSH, fT3 i fT4 w normie, zaleca się leczenie naturalne. Podstawą jest zmiana dotychczasowej diety. Trzeba unikać pokarmów utrudniających wchłanianie jodu.

Czasem pacjenci kierowani są na tyreoidektomię. To zabieg, który polega na usunięciu tarczycy. Na ogół robi się to inwazyjnie, bo guzków tarczycy nie usuwa się laparoskopowo. Najbardziej nowoczesną metodą jest echolaser. Jest ona nieinwazyjna, ale w Polsce stosowana jeszcze rzadko. Jej koszt wynosi nawet 30 tysięcy złotych. Laserowe usuwanie guzków tarczycy nie jest refundowane przez NFZ. Koszt zabiegu to około 10 tysięcy  złotych. 

Na NFZ usunąć można natomiast guzki, które są rakiem tarczycy lub takie, które utrudniają oddychanie.