Łuszczycowe zapalenie stawów

Łuszczycowe zapalenie stawów dotyczy osób chorych na łuszczycę. To schorzenie przewlekłe i nieuleczalne. Wymaga odpowiedniego leczenia, bo prowadzić może do trwałego uszkodzenia stawów i inwalidztwa.

Łuszczycowe zapalenie stawów – czym jest?

Łuszczycowe zapalenie stawów ŁZS to przewlekłe schorzenie stawów o charakterze zapalnym. Łuszczyca to z kolei nawracająca, przewlekła choroba skóry. Cechuje się ona występowaniem na skórze łuszczących się wykwitów. 

Na łuszczycę cierpi do 4% ludzi. ŁZS dotyczy od 7 do 30% z nich. Zachorować mogą zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Zazwyczaj choroba rozwija się między 20. i 50. rokiem życia, ale dotyka też dzieci. W 80% przypadków najpierw pojawiają się zmiany skórne, a dopiero potem stawowe. Łuszczycowe zapalenie stawów składa się okresów zaostrzeń i remisji.

Łuszczycowe zapalenie stawów – typy

Jet aż pięć typów ŁZS, ale często nakładają się one na siebie. 

1. Postać asymetryczna nielicznostawowa – dotyczy 50% chorych. Pojawia się przede wszystkim zapalenie palców, co skończyć się może ich deformacją. Czasem zajęte są też biodra i stawy kolanowe, ale niesymetrycznie. 
2. Postać symetryczną wielostawowa – 15-25% przypadków. Przypomina RZS, a więc reumatoidalne zapalenie stawów. Atakuje te same stawy po obu stronach ciała, często są to nadgarstki. 
3. Postać z dominującym zajęciem stawów międzypaliczkowych dalszych – do 10% przypadków. Zwykle atakuje małe stawy palców rąk i stóp. Na paznokciach często pojawiają się zmiany łuszczycowe.
4. Postać osiowa – dotyczy 20-40% pacjentów. Atakuje głównie stawy krzyżowo-biodrowe, co powoduje ograniczenie ruchomości. Zajmować może inne odcinki kręgosłupa. 
5. Postać okaleczająca – 5% przypadków. Bardzo rzadka odmiana ŁZS, ale najgroźniejsza. Atakuje małe stawy palców. Powoduje ich skrócenie i upośledzenie funkcji.

Łuszczycowe zapalenie stawów – przyczyny

W zasadzie nie są do końca znane przyczyny łuszczycy i łuszczycowego zapalenia stawów. Na pewno spore znaczenie mają tutaj czynniki genetyczne i zaburzenia odporności. Jeśli rodzice byli chorzy na ŁZS, jest 50% szansy na to, że dziecko również zachoruje. Dodatkowo są też pewne czynniki zewnętrzne, które wywołują to schorzenia. Wymienić tutaj trzeba urazy skóry i stawów oraz zakażenia bakteryjne czy wirusowe.

Łuszczycowe zapalenie stawów – objawy

ŁZS rozwinąć się może szybko lub powoli. Choroba składa się z okresów zaostrzeń i remisji. Jej objawami są:

• zmęczenie, spadek nastroju, depresja,
• zapalenie stawów obwodowych, a więc ich sztywność, ból, obrzęk,
• zapalenie stawów międzypaliczkowych dalszych,
• niesymetryczne zapalenie stawów kręgosłupa i stawów krzyżowo-biodrowych,
• zapalenie palców,
• wgłębienia w paznokciach rąk i stóp,
• zapalenie oka. 

W 80% przypadków najpierw pojawiają się zmiany skórne, a dopiero potem stawowe.

Łuszczycowe zapalenie stawów – diagnostyka

Leczeniem ŁZS zajmują się dermatolodzy i reumatolodzy. Czasem potrzebna jest również pomoc psychologia lub terapeuty. 

Nie jest znana przyczyna tego schorzenia. Jednak uszkodzenia stawowe powoduje ludzki układ odpornościowy. Rozpoznaje on komórki organizmu jako obce i zaczyna je atakować. Uwalnia w tym celu substancje zwane cytokinami. Te uszkadzają komórki i wywołują stan zapalny. ŁZS atakuje nie tylko stawy, ale i serce, oczy, nerki oraz płuca. Bez odpowiedniego leczenia skończyć się może niepełnosprawnością ruchową. 

Postawienie diagnozy jest możliwe na podstawie:

• stwierdzenia obecności łuszczycy u chorego lub w jego rodzinie,
• wykrycia zapalenia stawów,
• braku obecności we krwi czynnika reumatoidalnego,
• objawów zapalenia kręgosłupa lub stawów krzyżowo-biodrowych. 

W czasie badania krwi ocenia się markery stanu zapalnego, a więc OB i CRP. Mówią one o zapaleniu, które toczy się w organizmie. We krwi szuka się też czynnika reumatoidalnego, który jest obecny przy niektórych chorobach stawów. Przy ŁZS jednak go nie ma. Jest to więc choroba seronegatywna. 

Zdjęcia RTG pozwalają na sprawdzenie, które stawy zostały zajęte chorobowe i uszkodzone.

Łuszczycowe zapalenie stawów – leczenie

Celem leczenia jest uzyskanie fazy remisji i jej utrzymanie. Przy niewielkim nasileniu objawów stosuje się jedynie niesteroidowe leki przeciwzapalne. Czasem rozważyć trzeba stosowanie konwencjonalnych leków modyfikujących przebieg choroby. W najtrudniejszych przypadkach sięga się też po leki biologiczne. 

Leczenie farmakologiczne ŁZS obejmuje:

• NLPZ, a więc niesteroidowe leki przeciwzapalne, które działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie, ale nie hamują one rozwoju choroby.
• glikokortykosteroidy jako wstrzyknięcia dostawowe, które niwelują ból i obrzęk, a przy okazji poprawiają ruchomość stawu, ale nie należy ich stosować zbyt często,
• leki modyfikujące przebieg choroby, które modyfikują i zmieniają przebieg ŁZS, stosowane są przy zaawansowanej chorobie, ich celem jest jej spowolnienie czy zatrzymanie, leki te podzielić można na konwencjonalne i biologiczne. 

Zazwyczaj leczenie zaczyna się od stosowania samych NLPZ. Dopiero, gdy nie przynoszą one efektów, wdraża się inne leki. Kluczem do sukcesu jest szybkie rozpoczęcie leczenia. 

Łuszczycowe zapalenie stawów – rehabilitacja

W każdym okresie choroby rozpocząć można rehabilitację. Jedynie w okresie zaostrzenia trzeba unikać zbyt dużego wysiłku i odpoczywać. W czasie remisji rehabilitacja jest jednak wskazana. Składają się na nią:

• kinezyterapia, która ma na celu poprawienie siły mięśniowej i uniknięcie inwalidztwa, 
• fizykoterapia, a więc masaże czy termoterapia, które działają przeciwzapalnie, przeciwbólowo i rozluźniająco.

Łuszczycowe zapalenie stawów – leczenie chirurgiczne

Leczenie operacyjne jest zalecane wówczas, gdy łuszczycowego zapalenia stawów nie da się już kontrolować lekami i gdy dojdzie do znacznego zniekształcenia stawów. To na szczęście sytuacje rzadkie. 

Stosuje się w tym przypadku synowektomię, artroplastykę czy wymianę stawu.