Łysienie

Łysienie to nadmierna utrata włosów, którą wywoływać mogą czynniki środowiskowe, genetyczne, infekcje czy zaburzenia hormonalne. To dla wielu osób bardzo poważny problem, który leczy się dermatologicznie.

Łysienie – krótka charakterystyka

Łysienie to proces, który polega na trwałej lub tymczasowej utracie włosów na głowie w sposób odgraniczony, rozlany. 

Mieszek włosowy znajduje się w skórze właściwej. Najniżej zlokalizowana jest brodawka włosa. To w niej obecna jest sieć naczyń odżywczych i nerwy. Uszkodzenie brodawki skutkuje trwałą utratą włosa. Brodawkę otacza opuszek razem z macierzą. Są to intensywnie dzielące się komórki nabłonkowe. Przesuwają się one ku skórze i rogowacieją. Powodują wydłużanie się włosa. Istnieją trzy fazy wzrostu:

• anagenowa, w której dochodzi do podziału komórek nabłonka w macierzy włosa, w tej faze u osób zdrowych znajduje się 85% włosów, 
• katagenowa, a więc okres przejściowy, który trwa kilka tygodni,
• telogenowa, a więc stan spoczynku trwający 3 miesiące, następuje wówczas zanik opuszki, mieszek się skraca, a w jego miejsce powstaje zalążek nowego włosa.

Łysienie – objawy

Typowymi objawami łysienia są:

• ubytek włosów na głowie: u mężczyzn łysienie androgenowe ogranicza się zwykle do okolicy czołowo-skroniowej i czubka głowy, u kobiet łysienie jest na ogół rozlane, 
• nadmiar włosów w innych częściach ciała, 
• zaczerwienienie skóry i złuszczanie się naskórka przy grzybicy strzygącej, 
• blaszki rumieniowo-złuszczające przy toczniu rumieniowatym, 
• infekcje, nudności, wymioty np. w czasie leczenia nowotworowego.

Łysienie – przyczyny

Podstawowymi przyczynami występowania łysienia są:

• zbyt mocne wiązanie włosów w koński ogon,
• wyrywanie włosów o podłożu psychogennym (łysienie psychogenne), 
• leki przeciwnowotworowe, 
• leki przeciwtarczycowe i przeciwzakrzepowe,
• niedoczynność tarczycy,
• grzybica owłosionej skóry głowy np. grzybica strzygąca,
• zaburzenia czynności podwzgórza, 
• zatrucie rtęcią, arsenem lub talem,
• kiła, dur brzuszny,
• liszaj płaski, toczeń rumieniowaty, 
• urazy,
• niedobór żelaza,
• ciąża,
• zaburzenia hormonalne,
• czynniki genetyczne.

Łysienie u kobiet i mężczyzn – diagnostyka

Leczeniem łysienia zajmuje się lekarz. Odbywa się  w trybie ambulatoryjnym. Cały proces trwa nawet rok – sporo zależy od przyczyny łysienia. 

Najczęstszymi przyczynami łysienia są predyspozycje genetyczne i wzrost poziomu androgenów. Włosy przechodzą masową a fazę telogenową z anagenowej. Stają się mało wytrzymałe i wypadają. Zastępują je potem włosy cienkie – dziecięce. U kobiet te zmiany są zazwyczaj odwracalne, gdy wyeliminuje się ich przyczynę. U mężczyzn jest inaczej. 

Często zauważyć też można zjawisko odwracalnej utraty włosów po ciąży. W okresie ciąży następuje wzrost stężenia androgenów. Powoduje on zahamowanie wzrostu włosa. Po porodzie przechodzą one w fazę telogenową i wypadają. Potem oczywiście odrastają samoistnie. 

Podstawowe czynniki ryzyka łysienia to zaburzenia hormonalne, łysienie w rodzinie, zaburzenia afektywne różnego rodzaju, infekcje grzybicze i bakteryjne, liszaj płaski toczeń rumieniowaty, niektóre leki przeciwnowotworowe, narażenie na arsen i rtęć, cąża, niedobór żelaza, urazy mechaniczne głowy. 

W czasie diagnostyki bardzo duże znaczenie ma badanie fizykalne. Na jego podstawie lekarz często jest w stanie postawić diagnozę. Czasem wykonuje się badania dodatkowe:

• morfologię krwi z pomiarem CRP i OB,
• pomiar zdolności wiązania żelaza,
• pomiar stężenia hormonów tarczycowych,
• trichogram, 
• badanie histopatologiczne.

Łysienie – leczenie

Leczenie łysienia obejmuje metody farmakologiczne i zabiegi chirurgiczne. 

Farmakoterapia obejmuje stosowanie:

• finasterydów, które hamują przekształcanie testosteronu w dihydrotestosteron, ale niestety po zakończonym leczeniu objawy wracają, lek ten stosuje się na łysienie androgenowe u mężczyzn i jest dość drogi, 
• 2% roztwór minoksydylu, który rozkurcza drobne naczynia skóry głowy i zwiększa jej ukrwienie, stosowany jest u kobiet i mężczyzn,
• dwuskładnikowe doustne leki antykoncepcyjne, a więc estrogeny i anty androgeny u kobiet, 
• leki stosowane w terapii schorzeń wywołujących łysienie.