Liszaj płaski

Liszaj płaski to schorzenie skóry, które nie jest zaraźliwe. Często dotyka osoby po przeszczepach i cierpiące na schorzenia autoimmunologiczne. Jego leczenie nie jest łatwe. Choroba ma na szczęście charakter samoograniczający – jej objawy mogą same ustąpić. Tak dzieje się w ciągu 2 lat u 90% chorych. Liszaju płaskiego nie można jednak lekceważyć.

Liszaj płaski – czym jest?

Płaski liszaj cechuje się grudkowymi zmianami na skórze, błonach śluzowych czy paznokciach. Objawy niekiedy pojawiają się również w obrębie jamy ustnej.

Liszaje na ogół mają wieloboczne grudki i są sinofioletowe. Pokrywające je linie koloru białego to siateczka Wickhama. Liszaj skóry zazwyczaj wywołuje świąd. W miejscu zadrapania pojawiają się grudki w jednej linii. To objaw Koebnera. Wykwity często się ze sobą zlewają. 

Liszajem płaskim nie da się zarazić. Inaczej jest w przypadku liszaja zakaźnego.

Liszaj płaski – rodzaje

Istnieje kilka rodzajów tego schorzenia:

1. Liszaj płaski obrączkowaty – zajmuje zazwyczaj kończyny, tułów i mosznę. 
2. Płaski liszaj mieszkowy – na skórze owłosionej głowy, pach i na zgięciach nóg oraz rok. Może prowadzić do łysienia bliznowaciejącego. 
3. Płaski liszaj typu pemfigoidu – pęcherze pojawiają się nie tylko na grudkach, ale i zdrowej skórze.
4. Liszaj płaski pęcherzowy – z pęcherzami, w których znajduje się jasny płyn. Zmiany na ogół obejmują kończyny dolne. 
5. Płaski liszaj zanikowy – dość rzadki, dotyczy nóg. 
6. Liszaj płaski erytrodermiczny – z nacieczonymi ogniskami rumieniowymi, które niekiedy się łuszczą. Pacjent odczuwa też osłabienie i cierpi z powodu świądu.
7. Płaski liszaj odwrócony – na piersiach i pachach. Pojawić się mogą nadżerki. 
8. Liszaj płaski barwnikowy – z przebarwieniami plam i grudek.
9. Liszaj płaski brodawkujący – zwany przerostowym. Rozpoznawany jest zwykle na podudziach. Cechuje się stanem zapalnym. Zwiększa ryzyko zachorowania na raka kolczystokomórkowego.
10. Płaski liszaj błon śluzowych – pojawia się w jamie ustnej.  

Liszaj płaski to inaczej liszaj Wilsona. 

Przyczyny liszaja płaskiego

Liszaj płaski dotyka około 1% populacji, zwykle osoby w wieku od 30 do 60 lat. Na ryzyko zachorowania narażeni są przede wszystkim:

• pacjenci z chorobami autoimmunologicznymi np. cukrzycą,
• pacjenci stosujący niektóre leki zawierające penicylinę czy sole złota,
• pacjenci po przeszczepach. 

Niektórzy eksperci chorobę tę łączą z zakażeniem HPV. Na intensywność schorzenia wpływ mieć mogą stres czy silne emocje. 

Liszaj obejmuje zazwyczaj kończyny dolne i górne. Czasem zajmuje płytkę paznokci i dłonie. Dotknąć może narządów płciowych. Rzadko pojawia się na twarzy.

Leczenie liszaja płaskiego

Leczeniem liszaja płaskiego zajmuje się dermatolog. Musi on odróżnić to schorzenie od świerzbu czy łuszczycy drobno grudkowej. Każdy rodzaj liszaja leczony jest inaczej. 

W tym przypadku stosuje się na ogół terapię miejscową lub ogólną. Przy rozległych zmianach rozważyć można fototerapię z użyciem UVA, UVB czy UVA1. Przy liszaju płaskim barwnikowym może to jednak nasilić zmiany. 

Miejscowo stosuje się glikokortykosteroidy klasy III i IV oraz preparaty zawierające inhibitory kalcyneuryny. Liszaj wrzodziejący wymagać może przeprowadzenia operacji w celu jego usunięcia. 

Obecny na narządach płciowych liszaj nadżerkowy leczony jest systemową terapią immunosupresyjną z zastosowanie cyklosporyny lub azatiopryny. Alternatywnie sięga się niekiedy po retinoidy. 

Co ciekawe, ten rodzaj liszaja u 90% pacjentów samoistnie ustępuje w ciągu 2 lat. W 70% przypadków zanika po roku. Jego leczenie jest jednak trudne. Liszaj płaski lubi też powracać.