Kardiomiopatia rozstrzeniowa

Kardiomiopatia rozstrzeniowa jest chorobą serca powodującą zaburzenia kurczliwości. Objawia się dusznościami, zatorami tętniczymi i żyznymi czy obniżoną tolerancją wysiłkową. Jeśli nie jest leczona, bywa groźna dla zdrowia.

Kardiomiopatia rozstrzeniowa – czym jest?

Kardiomiopatia to choroba mięśnia sercowego, która prowadzi do zaburzeń jego funkcji. Najpopularniejsza jej formą jest kardiomiopatia rozstrzeniowa zwana zastoinową. Wiąże się ona z poszerzeniem komór serca i upośledzeniem kurczliwości. Dochodzi do zastoju krwi i pojawiają się objawy niewydolności krążenia o różnym nasileniu. 

Kardiomiopatia rozstrzeniowa rocznie dotyka 6 na 100 tysięcy osób, częściej mężczyzn. Chorują na ogół osoby w wieku do 45 lat. To schorzenie, które często występuje rodzinnie.

Kardiomiopatia rozstrzeniowa – przyczyny

Przyczyny kardiomiopatii rozstrzeniowej podzielić można na kilka kategorii:

• czynniki genetyczne,
• czynniki zakaźne np. wirusowe,
• toksyny np. niektóre leki, alkohol i kokaina,
• choroby układowe tkanki łącznej,
• choroba niedokrwienna serca,
• choroby nerwowo-mięśniowe,
• zaburzenia metaboliczne. 

Przyczyn choroby są różne, ale jej skutek jest ten sam. Dochodzi do zwyrodnienia komórek serca, ich zaniku i zwłóknienia. Tworzą się zaburzenia siły skurczu mięśnia sercowego, który nie może przez to efektywnie pompować krwi. Zwiększa się objętość komór serca. To niekorzystnie oddziałuje na czynność włókien mięśniowych. Rozwija się niedomykalność zastawek. 

Trudno jest wskazać jednoznacznie pojedyncze czynniki ryzyka w przypadku kardiomiopatii rozstrzeniowej. Są jednak pewne stany, które sprzyjają rozwojowi tego schorzenia:

• tachyarytmie, a więc zaburzenia rytmu z przyspieszoną pracą serca, 
• ciąża i połóg, zwłaszcza u wieloródek po 30. roku życia, 
• zakażenie wirusem HIV,
• niedokrwienie serca np. w przebiegu choroby niedokrwiennej serca, 
• niektóre leki psychiatryczne i chemioterapeutyki,
• alkohol.

Kardiomiopatia rozstrzeniowa – objawy

Podstawowymi objawami kardiomiopatii rozstrzeniowej są:

• duszność wysiłkowa i niska tolerancja wysiłku,
• duszność  w pozycji leżącej wynikająca z zastoju krwi w krążeniu płucnym,
• obrzęki obwodowe w najniżej położonych częściach ciała np. wokół kostek,
• zaburzenia rytmu serca np. komorowe zaburzenia rytmu, które są bardzo groźne,
• zatory tętnicze i żylne. 

Nasilenie objawów i ich dynamika są różne u różnych osób. Czasami schorzenie przez długi czas rozwija się bezobjawowo, ale postępować też może bardzo gwałtownie.

Kardiomiopatia rozstrzeniowa – diagnostyka

Leczeniem kardiomiopatii rozstrzeniowej zajmuje się kardiolog. Diagnozę powinien postawić na podstawie wywiadu i badania fizykalnego oraz badań pomocniczych. Kluczowe znaczenie ma echo serca. Pozwala na zobrazowanie powiększenia komór serca, niedomykalności zastawek czy upośledzenia kurczliwości serca. Ważny jest przede wszystkim pomiar frakcji wyrzutowej. 

Inne badania wykonywane w tym przypadku to EKG i zdjęcie RTG klatki piersiowej. Rzadziej zleca się cewnikowanie serca czy biopsję mięśnia sercowego. Są to badania inwazyjne.

Kardiomiopatia rozstrzeniowa – leczenie

W sytuacji, gdy znana jest przyczyna schorzenia, trzeba ją usunąć, aby nie doprowadzić do dalszego uszkodzenia serca. W tym celu trzeba odstawić niektóre leki, zrezygnować z alkoholu, wyleczyć zapalenie mięśnia sercowego itd. Ważne jest również leczenie objawowe. 

Trzeba na co dzień pamiętać o kilku podstawowych zasadach:

• należy prowadzić oszczędny tryb życia,
• trzeba ograniczyć zużycie soli,
• wskazane jest stosowanie diety normokaloryczneji redukcja zbyt dużej masy ciała, 
• warto unikać stresujących sytuacji. 

Osoby cierpiące na kardiomiopatię rozstrzeniową muszą stosować odpowiednie leki. Są to:

• inhibitory konwertazy angiotensyny i blokery receptora angiotensyny: zmniejszające obciążenie serca,
• blokery receptora aldosteronu: u pacjentów z jednoczesną cukrzycą,
• diuretyki: zmniejszające obrzęki poprzez wzrost wydalania wody przez nerki,
• beta-blokery: zmniejszające częstość pracy serca,
• glikozydy nasercowe: zwiększające siłę skurczu serca. 

Jeśli objawy nie są nasilone, możliwe jest leczenie domowe. Wtedy leki stosowane są doustnie. Czasem konieczna bywa jednak hospitalizacja. Gdy leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne, jedynym rozwiązaniem bywa przeszczep serca. W oczekiwaniu na operację czynność komór jest wspomagana przez specjalne pompy.  

Leczenie niewydolności serca jest tak samo ważne jak terapia zaburzeń jego rytmu. To ona jest często przyczyną zgonu. W tym przypadku stosuje się leki antyarytmiczne dobrane odpowiednio do zaburzeń. Niektórym pacjentom wszczepia się kardiowertery-defibrylatory. Są to urządzenia, które rozpoznają zaburzenia i powodują wyładowania elektryczne, przywracające sercu odpowiedni rytm.  

Leczenie przeciwzakrzepowe ma z kolei zapobiegać powstawaniu zakrzepów, które bywają przyczyną zawałów. Stosuje się tutaj głównie leki doustne. 

Kardiomiopatia rozstrzeniowa ma różny przebieg. 25% osób wraca do zdrowia zupełnie spontanicznie. 25% pacjentów umiera jednak w ciągu roku od postawienia diagnozy.