Astma

Astma to choroba dróg oddechowych, która objawia się napadami świszczącego oddechu, dusznościami i kaszlem. To skutek nadwrażliwości oskrzeli na niektóre bodźce, na które reagują zwężeniem. Konieczne staje się tutaj stosowanie leków rozkurczowych, aby nie doszło do trwałych zmian w drogach oddechowych. 

Astma – charakterystyka i rodzaje

Astma cechuje się nadwrażliwością oskrzeli. Jej objawami są napady świszczącego oddechu, kaszlu i duszności. Zwężenie oskrzeli na szczęście jest odwracalne. 

Astma przebiegać może w różny sposób. Niektórzy objawy mają rzadko np. w okresie pylenia kwiatów, a inni często – codziennie. To choroba, której nie da się wyleczyć, ale można ją kontrolować i żyć bez ograniczeń. 

Trzeba jednak pamiętać, że astma wymaga leczenia. Brak odpowiedniego działania może się skończyć trwałymi zmianami w drogach oddechowych. W Polsce na astmę choruje około 5% dorosłych osób – częściej kobiety. 

Astma ma różne postacie:

• alergiczną,
• niealergiczną,
• będącą odpowiedzią na leki, 
• przeciwbólową,
• będącą odpowiedzią na środki chemiczne,
• spowodowaną wysiłkiem. 

Na podstawie liczby zaostrzeń astmę dzieli się na:

• kontrolowaną, gdy objawy występują do 2 razy tygodniowo i nie są ostre,
• częściowo kontrolowaną, gdy objawy pojawiają się częściej niż 2 razy w tygodniu i występują zaostrzenia,
• niekontrolowaną, gdy objawy pojawiają się często i charakterystyczne są okresy zaostrzeń. 

Pod kątem stopnia zaawansowania choroby astma może być:

• sporadyczna,
• lekka, 
• umiarkowana,
• ciężka. 

Astma – przyczyny i objawy

Nie są znane dokładne przyczyny tej choroby. Prawdopodobnie znaczenie mają tutaj czynniki genetyczne środowiskowe i immunologiczne. 

Charakterystyczne objawy astmy do duszność, kaszel, świszczący oddech, problemy ze snem  czy zmęczenie. Niekiedy narastają one w nocy. To świadczy o niekontrolowaniu choroby. 

Astma – diagnostyka

W przypadku zauważenia niepokojących objawów należy skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu. Potem potrzebna jest pomoc pulmonologa. 

Podstawowym badaniem diagnostycznym jest w tym przypadku spirometria. Wykonuje się też test zmienności szczytowego przepływu oddechowego przy zastosowaniu leku rozkurczającego oskrzela. 

W razie zaostrzenia choroby należy przyjąć B2-mimetyk wziewny. Jeśli efekt terapeutyczny jest słaby, trzeba zastosować tlen, steryd doustny i bromek ipratropium. W przypadku niepełnego efektu leczniczego należy kontynuować leczenie B2-mimetykiem, przyjąć steryd doustny i ewentualnie bromek ipratropium. 

Chorzy z astmą muszą regularnie odwiedzać lekarza. Zazwyczaj odbywa się to raz na kilka miesięcy w zależności od stopnia nasilenia choroby.

Astma alergiczna

Astma zwykle zaczyna się w dzieciństwie i trwa do końca życia. Czasem pojawia się jednak u osób dorosłych. 

Niekiedy rozwój astmy ma związek z alergią. Mowa tutaj o astmie alergicznej. Powstaje ona na skutek uczulenia na czynniki zewnętrzne.

Astma – podstawowe badania

W przypadku astmy wykonuje się m.in. badania oceniające czynność płuc. Podstawą jest spirometria. Mierzy, jak szybko w czasie wydechu i wdechu powietrze przepływa przez drogi oddechowe. Pozwala na ocenę pojemności i objętości płuc. 

Niekiedy wykonywana jest również próba prowokacyjna z udziałem histaminy czy wysiłku fizycznego. Umożliwia ona wykrycie nadreaktywności oskrzeli u osób, u których występować może astma. Taka próba nie jest wskazana u kobiet w ciąży. 

Kolejne istotne badanie to szczytowy przepływ wydechowy PEF. W astmie jest on zazwyczaj obniżony. Pomiar PEF przydaje się też przy monitorowaniu przebiegu choroby, nie tylko w czasie jej diagnozowania. Pomiary są wykonywane przed i po podaniu leku rozkurczowego. 

Wspomnieć trzeba poza tym o standardowych badaniach obrazowych np. RTG klatki piersiowej. Pozwala ono na ocenę obrazu pól płucnych. W czasie zaostrzenia widać wówczas rozdęcie płuc.

Leczenie astmy

Astmy niestety nie można wyleczyć, ale da się ją kontrolować. 

Leczenie przyczynowe jest tutaj możliwe, ale jedynie częściowo. W przypadku astmy alergicznej wykonuje się  np. odczulanie.  Przy astmie alergicznej można unikać zakażeń dróg oddechowych. 

Poza tym stosuje się przede wszystkim leczenie objawowe. U osób z astmą sporadyczną leki stosuje się jedynie przy atakach astmy. Osoby z astmą lekką i umiarkowaną przyjmują już leki codziennie – w ten sposób leczą przewlekły proces zapalny w drogach oddechowych. Przy astmie ciężkiej konieczne jest stosowanie leków codziennie   – są oni narażeni na groźne dla życia zaostrzenia objawów.