Scyntygrafia kości

Scyntygrafia to badanie, które odgrywa ważną rolę w diagnozowaniu różnorakich dolegliwości układu kostnego, takich jak: nowotwory kości, przewlekłe i ostre stany zapalne kości, zapalenie tkanki kostnej, choroba Pageta czy stany pourazowe.

Scyntygrafia kości – co to takiego?

Scyntygrafia jest techniką obrazowania medycznego, wykorzystującą radioizotopy w celu oceny funkcjonowania różnych narządów i systemów w organizmie, w tym również układu kostnego. Medycyna nuklearna, która zajmuje się tego typu badaniami, pozwala na szczegółową analizę m.in. kości, tarczycy, płuc, serca i nerek.

Radioznaczniki w scyntygrafii kości: Podczas scyntygrafii stosuje się izotopy promieniotwórcze, które emitują promieniowanie gamma. Do najczęściej wykorzystywanych należą:

• jod-131,
• jod-125,
• złoto-198,
• złoto-190,
• rtęć-207,
• hafn-197,
• chrom-51,
• stront-85,
• selen-75.

Po wstrzyknięciu radioaktywnego związku do żyły pacjenta, emitowane przez niego promieniowanie jest rejestrowane przez detektor, tworząc obraz zwany scyntygramem. Intensywność wykrywanego promieniowania jest proporcjonalna do ilości nagromadzonego izotopu w danym obszarze ciała.

Scyntygrafia kości na czym polega?

Wyróżniamy dwa główne rodzaje scyntygrafii kości:

• Scyntygrafia dynamiczna, składająca się z trzech faz: naczyniowej, miąższowej i stawowej. Początkowe etapy obserwacji przeprowadza się krótko po podaniu radioznacznika, by zobaczyć przepływ krwi w obszarach potencjalnych urazów lub stanów zapalnych. Całkowite obrazowanie ciała wykonuje się zwykle po około trzech godzinach.
• Scyntygrafia statyczna, gdzie obserwacja całego ciała odbywa się około godziny po aplikacji izotopu, pomijając wczesne etapy związane z przepływem krwi.

Jak przygotować się do scyntygrafii kości?

Przed przystąpieniem do badania scyntygraficznego nie są wymagane szczególne procedury przygotowawcze, takie jak post czy dieta. Ważne jest, aby usunąć wszystkie elementy metalowe, które mogą wpłynąć na jakość obrazu, oraz założyć wygodny strój, ponieważ badanie może trwać dłuższą chwilę, a pacjent musi pozostać nieruchomo.

Co widać na scyntygrafii kości?

Scyntygrafia kości pozwala na identyfikację wielu stanów patologicznych, takich jak zmiany zwyrodnieniowe, procesy nowotworowe, czy stany zapalne. Daje również obraz ogólnej kondycji układu kostnego i jest wykorzystywana do oceny postępów w leczeniu.

Scyntygrafia kości to badanie, które wymaga cierpliwości i spokoju ze strony pacjenta, ale dostarcza lekarzom cennych informacji, które mogą znacząco wpłynąć na dalszy plan leczenia.

W trakcie scyntygrafii pacjent leży nieruchomo, co jest kluczowe dla precyzji badania i jakości uzyskanych obrazów. Ruchome urządzenie, zwane głowicą gamma, jest wtedy prowadzone nad badanym obszarem. Głowica ta, połączona z komputerem i monitorem, rejestruje promieniowanie gamma emitowane przez wcześniej podany izotop. Informacje, które zbiera, są analizowane komputerowo i wyświetlane na monitorze w formie scyntygramu, który ukazuje dystrybucję izotopu, a czasem również stan przepływu krwi i naczyń krwionośnych.

Po ukończeniu procedury, pacjent odbiera wyniki, które mogą być dostarczone na płycie CD lub w wersji papierowej. W dniu badania zaleca się zwiększenie spożycia płynów, aby przyspieszyć eliminację izotopu z organizmu – najlepiej nadaje się do tego woda mineralna lub herbata.

Dodatkowo, przez 24 godziny po badaniu, zaleca się ograniczenie kontaktu z małymi dziećmi i kobietami w ciąży, ze względu na niewielkie, ale jeszcze obecne promieniowanie z ciała pacjenta. Chociaż izotop jest stopniowo usuwany, te dwie grupy są szczególnie podatne na działanie promieniowania, dlatego wskazane jest zachowanie ostrożności i minimalizowanie bliskich interakcji przez pierwszą dobę.

Scyntygrafia kości – zastosowanie i wytyczne

Scyntygrafia kości to technika obrazowa regularnie wykorzystywana w procesie diagnozowania szeregu schorzeń. Zlecenie tego typu badania leży w gestii lekarza prowadzącego, który na podstawie objawów pacjenta może podejrzewać, na przykład, obecność nowotworu lub jego przerzutów do tkanki kostnej.

W jakich sytuacjach stosuje się badanie scyntygraficzne kości?

Badanie to ma szerokie zastosowanie, w tym w rozpoznawaniu:

• pierwotnych nowotworów kości oraz metastaz,
• ostrego i przewlekłego zapalenia kości,
• zapalnych procesów stawowych,
• bólów kostnych po operacyjnym umieszczeniu endoprotez,
• przewlekłych dolegliwości bólowych kości,
• martwicy kości,
• stanów po urazach i oceny procesów gojenia po przeszczepach kostnych.

Dodatkowe funkcje scyntygrafii kości: Badanie to jest także przydatne w monitorowaniu efektywności terapii schorzeń kostnych oraz w przypadkach, gdy wyniki tradycyjnych badań radiologicznych są niejednoznaczne. Ze względu na swoją niską inwazyjność, scyntygrafia jest stosowana również u dzieci, przy czym w takich sytuacjach czasami konieczne jest podanie środków uspokajających, aby zapewnić ich nieruchomość podczas badania.

Przeciwwskazania do przeprowadzenia scyntygrafii kości

Zachodzą określone sytuacje, w których nie powinno się przeprowadzać scyntygrafii. Są to:

• ciąża i okres laktacji,
• alergia na radioaktywne środki kontrastowe wykorzystywane w badaniu,
• druga połowa cyklu miesiączkowego, gdzie zaleca się ostrożność.

Jeżeli pacjent ma pod opieką małe dziecko, zalecane jest zapewnienie innej formy opieki na co najmniej dobę po badaniu, aby uniknąć narażenia dziecka na promieniowanie emitowane przez osobę badaną.