Krwiak opłucnej objawia się uciskiem w klatce piersiowej, kołataniem serca i kaszlem. Jest efektem nowotworów i procesów zapalnych. Stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia i wymaga pomocy lekarskiej.
Krwiak opłucnej – czym jest?
Krwiak opłucnej to obecność w jamie opłucnej krwi. Przy czym hematokryt płyn opłucnowego wynosić musi minimum 50% hematokrytu krwi obwodowej.
Jama opłucnej to przestrzeń znajdująca się między dwoma blaszkami opłucnej – trzewną i ścienną. Normalnie zawiera od 5 do 15 ml płynu. Do jego nagromadzenia dojść może na skutek choroby tkanki łącznej, procesu zapalnego, niewydolności krążenia czy nowotwory. Czasami płyn zawiera domieszkę krwi. Aby mówić o krwiaku opłucnej, udział krwi musi być dość wysoki.
W zależności od ilości nagromadzonej krwi wyróżnia się krwiaki małe (do 400 ml), średnie (400-1500 ml) i duże (powyżej 1500 ml).
Krwiak opłucnej – przyczyny
Za krwiak opłucnej odpowiada zwykle uraz mechaniczny klatki piersiowej. Znaczne rzadsze są krwiaki, które nie wynikają z urazu. Uraz prowadzi do uszkodzenia naczyń tętniczych, które są źródłem krwotoków do jamy opłucnej.
Krwawienie pochodzić może ze śródpiersia, naczyń wnęki serca, tętnic przepony czy serca. Dużego krwawienia nie powoduje natomiast uszkodzenie miąższu płuca. Niekiedy krwiak opłucnej tworzy się na skutek uszkodzenia mechanicznego, które jest efektem inwazyjnego działania medycznego np, biopsji czy cewnikowania.
Nagromadzenie krwi w jamie opłucnej skutkuje zaburzeniami krążeniowo-oddechowymi. Duża ilość krwi uciska miąższ płuca i utrudnia jego prawidłowe rozprężanie przy wdechu. Wymiana gazowa staje się mało efektywna. Dojść może do niedotlenienia organizmy.
Kolejne zaburzenie ma związek z utratą dużej ilości krwi z łożyska naczyniowego. Krew, która wypełnia jamę opłucnej nie bierze już udziału w krążeniu. Skutkować to może niedokrwieniem i obniżenie ciśnienia tętniczego.
Szybkie, masywne krwawienie prowadzić może nawet do wstrząsu. Organizm nie jest wtedy w stanie zapewnić narządom obwodowym odpowiedniej ilości krwi. Zaobserwować wówczas można bladość skóry, zaburzenia świadomości i przyspieszenie tętna. To stan bezpośredniego zagrożenia życia.
Krwiak opłucnej – objawy
Objawami krwiaka opłucnej są:
- duszność,
- kaszel,
- ucisk i ból w klatce piersiowej,
- kołatanie serca,
- bladość skóry,
- objawy wstrząsu krwotocznego.
Pojawiają się one, gdy nagromadzenie krwi przekracza 1000 m. Mniejsze krwiaki przebiegać mogą bezobjawowo.
Krwiak opłucnej – diagnostyka
Zwykle pacjent trafia na szpitalny oddział ratunkowy. Lekarz diagnozę wstępną postawić może już na podstawie wywiadu i badania fizykalnego. Wykonuje się również badania dodatkowe:
- zdjęcie RTG klatki piersiowej, które pozwala na stwierdzenie obecności płynu w jamie opłucnej, zmiany widać już przy 300 ml płynu,
- badanie USG, które pozwala na wykrycie niewielkiej ilości płynu w jamie opłucnej,
- tomografia komputerowa pomocna na etapie różnicowania krwiaka,
- nakłucie jamy opłucnej.
Krwiak opłucnej – leczenie
Leczenie krwiaka opłucnej zależy od jego wielkości i stanu pacjenta. Wykorzystuje się tutaj trzy podstawowe metody – punkcję opłucnej, drenaż ssący i metody operacyjne.
- Punkcja opłucnej – torakocenteza. Polega na nakłuci opłucnej ściennej przez ścianę klatki piersiowej i usunięciu krwi. Sprawdza się przy niewielkich krwiakach. Jeśli jest nieskuteczna, stosuje się drenaż opłucnej.
- Drenaż opłucnej – polega na założeniu do jamy opłucnej drenu, a potem podłączeniu go do układu ssącego usuwającego krew. Zabieg jest niemal bezbolesny za sprawą znieczulenia miejscowego. Po założeniu drenu trzeba kontrolnie wykonać zdjęcie RTG. Drenaż utrzymuje się zwykle kilka dni. Sprawdza się przy krwotokach średnich i dużych.
- Metody operacyjne – przy utracie dużej ilości krwi, intensywnym krwawieniu, podejrzeniu uszkodzenia dużych naczyń, ranach klatki piersiowej, zmianach martwiczych w opłucnej itd.
Leczenie wstrząsu krwotocznego polega też na szybkim uzupełnieniu strat krwi. Niekiedy konieczna bywa intubacja i sztuczna wentylacja.
U niektórych osób po zakończonym leczeniu pojawiają się duszności i niższa tolerancja wysiłku. Oznaczać to może zwłóknienie opłucnej. Warstwy tkanki włóknistej odkładają się na opłucnej i zmniejszają ruchomość płuca, zaburzając wentylację. Można je usunąć chirurgicznie, ale to naprawdę rzadkie powikłanie.
Najważniejsze informacje:
- Krwiak opłucnej objawia się uciskiem w klatce piersiowej, kołataniem serca i kaszlem. Jest efektem nowotworów i procesów zapalnych.
- W zależności od ilości nagromadzonej krwi wyróżnia się krwiaki małe (do 400 ml), średnie (400-1500 ml) i duże (powyżej 1500 ml).
- Leczenie krwiaka opłucnej zależy od jego wielkości i stanu pacjenta. Wykorzystuje się tutaj trzy podstawowe metody - punkcję opłucnej, drenaż ssący i metody operacyjne.
- U niektórych osób po zakończonym leczeniu pojawiają się duszności i niższa tolerancja wysiłku. Oznaczać to może zwłóknienie opłucnej.
FAQ - Najczęsciej zadawane pytania
- Co to jest krwiak opłucnej?
- Krwiak opłucnej objawia się uciskiem w klatce piersiowej, kołataniem serca i kaszlem. Jest efektem nowotworów i procesów zapalnych. Zazwyczaj odpowiada za niego uraz mechaniczny.
- Jak długo trwa drenaż opłucnej?
- Na ogół drenaż utrzymuje się przez kilka dni, dopóki gromadzi się w nim płyn. Decyzję o jego zdjęciu podejmuje lekarz.
- Jak leczyć krwiak opłucnej?
- Leczenie krwiaka opłucnej zależy od jego wielkości i stanu pacjenta. Wykorzystuje się tutaj trzy podstawowe metody - punkcję opłucnej, drenaż ssący i metody operacyjne.
