Infekcyjne zapalenie stawów

Infekcyjne zapalenie stawów jest schorzeniem wywoływanym przez bakterie i wirusy. Objawia się zaczerwienieniem, obrzękiem i bólem stawu. Wymaga pomocy lekarskiej i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia. 

Infekcyjne zapalenie stawów – czym jest?

Infekcyjne zapalenie stawów  to zapalenie wywołane przez bakterie, grzyby, wirusy czy pasożyty obecne w błonie maziowej, jamie stawowej czy tkankach okołostawowych. Może być ostre lub przewlekłe. Jego objawami są zaczerwienienie, obrzęk, ból i ograniczenie ruchomości stawów. Zazwyczaj zajęty jest staw kolanowy, ale zapalenie dotyczyć może także stawu barkowego, biodrowego, łokciowego czy skokowego. W grupie ryzyka znajdują się m.in. chorzy na reumatoidalne zapalenie stawów i osoby po endoprotezowaniu stawu.

Infekcyjne zapalenie stawów – rodzaje i przyczyny

Wyróżnia się w zależności od drobnoustroju wywołującego chorobę:

• nierzeżączkowe bakteryjne zapalenie stawów, które dotyczy w 50% przypadków stawu kolanowego i cechuje się wysoką śmiertelnością,
• rzeżączkowe zapalenie stawów,  które objawia się bólem stawów, zapaleniem pochewek ścięgnistych czy zmianami skórnymi, obejmuje kolana, nadgarstki i stawy skokowe,
• wirusowe zapalenie stawów, które zaczyna się nagle i obejmuje symetrycznie małe stawy rąk i stóp, zazwyczaj ustępuje do 3 tygodni,
• grzybicze zapalenie stawów, które na ogół obejmuje jeden staw. 

Czynnikami ryzyka są w  tym przypadku;

• starszy wiek,
• upośledzenie funkcjonowania układu odpornościowego np. cukrzyca, nowotwory, choroby nerek, nadużywanie alkoholu,
• przyjmowanie leków immunosupresyjnych np. glikokortykosteroidów,
• problemy stawowe np. toczeń, dna moczanowa,
• częste uszkodzenia i powolne gojenie się skóry.

Infekcyjne zapalenie stawów – objawy

Zakażenie objawia się przede wszystkim obrzękiem, bólem czy zaczerwienieniem stawów. Niekiedy pojawia się gorączka, a u dzieci zaobserwować można szybsze bicie serca, kiepskie samopoczucie, słaby apetyt i drażliwość. Objawy pojawiają się nagle. 

Jeśli chory stosuje jakieś leki przeciwzapalne, dolegliwości bywają niewielkie. U dorosłych schorzenie dotyka na ogół stawy kolanowe, a u dzieci biodrowe.

Infekcyjne zapalenie stawów – diagnostyka

W zdecydowanej większości przypadków infekcyjne zapalenie stawów jest skutkiem infekcji bakteryjnej lub wirusowej. Tylko 5% przypadków to infekcje grzybicze i pasożytnicze. 

Drobnoustroje dostają się do stawów poprzez krew lub na skutek naruszenia ciągłości skóry i torebki stawowej. Zaczynają się wówczas namnażać i uwalniają endotoksyny uszkadzające staw. Tworzy się proces zapalny. Leczeniem schorzenia zajmuje się reumatolog. 

W diagnostyce IZS wykonuje się:

• analizę płynu stawowego: lekarz pobiera z jamy stawowej płyn, co pozwala na identyfikację bakterii odpowiedzialnych za wywołanie infekcji, 
• badania laboratoryjne z krwi np. określające OB i CRP, a więc markery stanu zapalnego,
• badania obrazowe: USG, RTG, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny, scyntygrafię.

Infekcyjne zapalenie stawów – leczenie

Celem leczenia jest wyjałowienie stawu jego odbarczenie i przywrócenie prawidłowej funkcjonalności. Podstawą jest antybiotykoterapia i usunięcie ze stawu płynu wraz z tkankami martwiczymi. 

Leczenie trzeba rozpocząć szybko. W pierwszej kolejności pacjent otrzymuje antybiotyk o szerokim spektrum działania, który z czasem zamieniany jest na antybiotyk celowany. Najpierw trzeba jednak najpierw zidentyfikować czynnik wywpłujące infekcję. 

Antybiotyki początkowo podawane są dożylnie, a potem doustnie. Standardowe leczenie trwa od 2 do 6 tygodni. Sporo zależy od stanu chorego i czynnika wywołującego infekcję. 

Przy zakażeniach wirusowych pacjentowi podawane są tylko NLPZ, które hamują stan zapalny. Przy infekcjach grzybiczych stosuje się leki przeciwgrzybicze i to nawet przez 12 miesięcy. 

Poza tym codziennie należy wykonywać drenaż stawu. Płyn stawowy i tkanki martwicze usuwa się w całości aż do momentu normalizacji liczby leukocytów w płynie. Celem jest zmniejszenie ciśnienia w stawie i usunięcie drobnoustrojów. Płyn usuwa się za pomocą artroskopii lub artrocentezy.

Duże znaczenie ma szybkie uruchomienie stawu, gdy tylko infekcja jest opanowana. W tym pomocny jest fizjoterapeuta. Dzięki temu zapobiec można zapobiec ewentualnym zanikom mięśniowym i przykurczom. 

Szybka antybiotykoterapia i odbarczanie rozwiązują zazwyczaj problem infekcji. Zwlekanie może się jednak skończyć trwałymi zmianami w stawie. Rokowania są gorsze w przypadku RZS czy cukrzycy. 50% pacjentów po zakończeniu leczenia nadal ma pewne problemy ze stawem.