Choroba wysokościowa doskonale znana jest przede wszystkim miłośnikom wędrówek po wysokich górach. Ludzki organizm na znacznych wysokościach doświadcza bowiem ekstremalnych doznań. Choroba wysokościowa w ciągu kilku godzin powoduje śmierć z powodu niedotlenienia.
Choroba wysokościowa – krótka charakterystyka
Choroba wysokościowa to zespół jednostek chorobowych, które wynikają z przebywania na znacznej wysokości i mają związek z niedotlenieniem organizmu. Składają się na nie:
- ostra choroba wysokościowa,
- wysokościowy obrzęk płuc,
- wysokościowy obrzęk mózgu.
Choroba wysokościowa zazwyczaj dotyka osoby, które wybierają się w wysokie góry np. Himalaje czy Andy. Tam naturalne warunki nie pozwalają na normalne życie. Jednak zdarzają się też łagodniejsze postaci choroby wysokościowej np. w Alpach i Tatrach.
Choroba wysokościowa – przyczyny
Choroba wysokościowa wynika ze spadku ciśnienia, co ma związek ze wzrostem wysokości nad poziomem morza. Im wyżej, tym bardziej rozrzedzone jest powietrze i niższe jest ciśnienie parcjalnego tlenu w atmosferze. Skutkuje to spadkiem ciśnienia parcjalnego tlenu w pęcherzu płucnym. Do krwiobiegu i komórek ciała trafia więc mniej tlenu. Dochodzi do niedotlenienia.
Znaczenie ma tutaj nie tylko wysokość nad poziomem morza, ale i tempo jej zdobywania. Na chorobę wysokościową narażone są przede wszystkim te osoby, które wchodzą na szczyt zbyt gwałtownie bez odpowiedniej aklimatyzacji. Uwzględnić trzeba też pewne indywidualne cechy organizmu np. wydolność płuc.
Na jakiej wysokości pojawić się mogą objawy choroby wysokościowej? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Przyjmuje się, że niekiedy łagodna forma choroby wysokościowej rozwinąć się może już na wysokości 1500 metrów. W praktyce 2000 metrów nad poziomem morza to wysokość graniczna, powyżej której można już mówić o stałym niedotlenieniu komórek organizmu. Niektórzy mogą odczuwać wówczas zawroty głowy i osłabienie.
Powyżej 3500 metrów nad poziomem morza powietrze jest mocno rozrzedzone. Przebywanie na takiej wysokości skończyć się może u niektórych osób obrzękiem płuc i mózgu. Jednak za ekstremalne formy choroby wysokościowej odpowiada wysokość powyżej 5500 metrów.
Ostra choroba wysokościowa – charakterystyka
Ostra choroba wysokościowa objawia się silnym zmęczeniem, zawrotami głowy, nudnościami i bezsennością. Pojawić się może już po jakiś 3 godzinach przebywania w nieodpowiednich warunkach. Ustępuje po kilku dniach, o ile opuści się daną wysokość.
Nie są znane do końca przyczyny wysokościowego obrzęku płuc. Prawdopodobnie jest to skutek skurczu naczyń płucnych w odpowiedzi na niedotlenienie. Jego objawami są duszność spoczynkowa, kłucie w klatce piersiowej, kaszel, zmęczenie i przyspieszenie akcji serca. Bez odpowiedniej pomocy i zniesienia na niższą wysokość, chory w ciągu maksymalnie kilkunastu godzin umiera.
Typowym objawem choroby wysokościowej jest także obrzęk mózgu. Często poprzedzają go nieco łagodniejsze symptomy, ale niekiedy występuje nagle. Rozpoznać go można po halucynacjach, zaburzeniach świadomości, napadach padaczkowych, zaburzeniach koordynacji ruchowej czy omamach. Skończyć się to może poważnymi uszkodzeniami mózgu.
Choroba wysokościowa – leczenie
Podstawą leczenia jest w tym przypadku zejście lub sprowadzenie chorego na niższą wysokość. Organizm może wówczas zacząć się regenerować. Czasem choroba sama ustępuje bez obniżania wysokości, ale na skutek zaprzestania wchodzenia wyżej. Choremu można też podać tlen i odpowiednie farmaceutyki. Niekiedy zastosować można komorę hiperbaryczną.
Przewlekła choroba wysokościowa – charakterystyka
Występuje również przewlekła choroba wysokościowa zwana chorobą Monga. Dotyka osoby długotrwale przebywające na znacznych wysokościach. Jej objawami są zmęczenie, nadkrwistość, ból, bezdech czy skłonność do tworzenia się zatorów. Chorego trzeba wówczas przetransportować niżej.
Najważniejsze informacje:
- Choroba wysokościowa w ciągu kilku godzin powoduje śmierć z powodu niedotlenienia.
- Znaczenie ma nie tylko wysokość nad poziomem morza, ale i tempo jej zdobywania.
- Przyjmuje się, że niekiedy łagodna forma choroby wysokościowej rozwinąć się może już na wysokości 1500 metrów.
- Ostra choroba wysokościowa objawia się silnym zmęczeniem, zawrotami głowy, nudnościami i bezsennością.
- Podstawą leczenia jest w tym przypadku zejście lub sprowadzenie chorego na niższą wysokość.
FAQ - Najczęsciej zadawane pytania
- Jakie są objawy choroby wysokościowej?
- Choroba ta objawia się zmęczeniem, dusznościami w klatce piersiowej, otępieniem czy halucynacjami. Po zauważeniu niepokojących objawów trzeba od razu zejść niżej.
- Co pomaga na chorobę wysokościową?
- Jedynym w pełni skutecznym rozwiązaniem jest zejście niżej. Wtedy organizm może rozpocząć proces autoregeneracji.
- Jak uniknąć choroby wysokościowej?
- Do wyprawy w wysokie góry trzeba się w odpowiedni sposób przygotować, pamiętając np. o aklimatyzacji.
