Choroba lokomocyjna

Choroba lokomocyjna negatywnie wpływa na przyjemność podróżowania, uniemożliwiając czerpanie radości z pięknych widoków. Osoby dotknięte tą przypadłością doświadczają prawdziwego dyskomfortu w trakcie podróży.

Choroba lokomocyjna – czym jest?

Choroba lokomocyjna, nazywana również chorobą ruchu lub kinetozą to zaburzenie występujące u niektórych osób podczas podróży środkami transportu, takimi jak samochód, pociąg, samolot czy statek. Objawy kinetozy mogą również pojawić się w mniej oczywistych sytuacjach, takich jak szybka jazda na nartach czy koniu, intensywne korzystanie z karuzeli lub huśtawki, a nawet oglądanie dynamicznych scen filmowych na dużym ekranie w kinie.

Kinetoza wynika z konfliktu informacyjnego spowodowanego niezgodnością bodźców odbieranych przez zmysły wzroku i równowagi. Szacuje się, że objawy tej choroby w umiarkowanym stopniu odczuwa nawet 30 procent populacji ogólnej, przy czym 5 procent osób znosi podróże bardzo źle. Problem najczęściej dotyka dzieci, zwłaszcza dziewczynki w wieku od 2 do 12 lat.

Sam termin „choroba lokomocyjna” używany jest zarówno w szerokim, zbiorczym kontekście, jak i węższym, odnoszącym się do podróży lądowych (samochód, pociąg, rower itp.). W takim ujęciu wyróżnia się także dwa inne podtypy: chorobę morską, występującą u pasażerów statków, łodzi i żaglówek oraz chorobę powietrzną (lotniczą) dotykającą pasażerów samolotów.

Choroba lokomocyjna – przyczyny

Przyczyną objawów choroby lokomocyjnej jest narażenie na intensywne ruchy, co powoduje niezgodność informacji sensorycznych. Podczas podróży wzrok rejestrujący zmieniający się widok konfliktuje z brakiem znaczących zmian w położeniu ciała, zauważalnych przez błędnik, co prowadzi do chaosu i poczucia zagrożenia. Organizm reaguje na to, uruchamiając mechanizmy obronne, objawiające się m.in. nudnościami.

Dodatkowym utrudnieniem jest konflikt między dynamicznym obrazem widzianym przez okno, a statycznym widokiem wnętrza pojazdu. To zamieszanie poznawcze może być jeszcze większe, gdy oba widoki są sprzeczne. Problem dotyczy różnych środków transportu, niezależnie od tego, czy to samochód, pociąg, samolot czy statek.

Choroba lokomocyjna zazwyczaj pojawia się po drugim roku życia, ale może wystąpić także w późniejszym okresie. Niejasne pozostają jednak przyczyny tego zaburzenia i dlaczego dotyka pewne grupy ludzi.

Choroba lokomocyjna – objawy

Problemy związane z kinetozą przejawiają się podobnie u większości osób dotkniętych tym schorzeniem. Do najczęstszych objawów choroby należą:

• Osłabienie, uczucie rozbicia, zmęczenia i niewygody, 
• Brak apetytu, zaburzenia łaknienia,
• Zwolnienie rytmu serca,
• Obezwładniająca senność.
• Ból głowy wraz z zawrotami,
• Ból brzucha,
• Nudności, wymioty, biegunka,
• Trudności z oddychaniem, uczucie ucisku w klatce piersiowej,
• Nadmierne pocenie się, uderzenia gorąca,
• Bladość nosa i ust.

Choroba lokomocyjna u dzieci

Choroba lokomocyjna u dzieci występuje najczęściej, zwłaszcza między 2. a 12. rokiem życia, osiągając szczyt często w wieku 10-12 lat. Przypadki kinetozy u rocznych lub jeszcze młodszych niemowląt są sporadyczne i stanowią wyjątek od reguły. Według często przytaczanej hipotezy ma to związek z pozycją, w jakiej podróżują małe dzieci. Najczęściej są one przewożone w pozycji leżącej, skupiając wzrok głównie na podsufitce auta, a nie na dynamicznie zmieniających się pejzażach za oknem. Nawet jeśli niemowlęta są w pozycji siedzącej, ich wzrok jest zwykle skierowany na stałe elementy otoczenia, co ogranicza występowanie silnego konfliktu informacyjnego.

Choroba lokomocyjna u osób dorosłych

Choroba lokomocyjna u dorosłych występuje rzadziej niż u dzieci, zazwyczaj ustępując w okresie nastoletnim, chociaż u niektórych osób schorzenie może utrzymywać się po osiągnięciu pełnoletniości. Kolejną niewielką grupę stanowią dorośli pacjenci, u których kinetoza występuje po osiemnastym roku życia, najczęściej u kobiet w okresach hormonalnych, takich jak menstruacja czy ciąża.

Objawy choroby lokomocyjnej u dorosłych nie różnią się istotnie od tych, które występują u dzieci, obejmując nudności, wymioty, zawroty głowy itd. prawa jazdy, obawiając się nieprzewidywalnych reakcji swojego organizmu.

Choroba lokomocyjna u kobiet w ciąży

Choroba lokomocyjna w ciąży często jest rezultatem hormonalnych zmian zachodzących w organizmie kobiety w tym okresie. Naukowcy łączą ten problem przede wszystkim z fluktuacjami stężenia estrogenów, hormonów płciowych, oraz kortyzolem, znanym jako hormon stresu. 

W przypadku choroby lokomocyjnej w ciąży zaleca się konsultację z lekarzem, ponieważ niektóre leki, zwłaszcza te zawierające dimenhydraminę, substancję przeciwwymiotną, mogą być niedopuszczalne lub mają ograniczone zastosowanie. W szczególności, preparaty te nie powinny być używane w trzecim trymestrze, a w pierwszym i drugim jedynie warunkowo, gdy lekarz uzna to za konieczne.

Choroba lokomocyjna – leczenie

Jednymi z najczęściej wybieranych tabletek na chorobę lokomocyjną są leki zawierające dimenhydraminę, należące do grupy łagodnych środków przeciwhistaminowych i cholinolitycznych. Blokują one ośrodek wymiotny w rdzeniu przedłużonym, ograniczają odruchy błędnikowe, zmniejszają napięcie mięśni gładkich, hamują perystaltykę jelit i zmniejszają wydzielanie śliny. 

Innym stosowanym lekiem na chorobę lokomocyjną jest skopolamina, substancja pochodzenia roślinnego, działająca jako antagonistka receptorów muskarynowych mięśni gładkich. 

Suplementy ziołowe, zawierające składniki takie jak imbir czy mięta, są również używane w leczeniu choroby lokomocyjnej. Imbir może łagodzić objawy kinetozy, a mięta może pomóc zmniejszyć odruchy wymiotne.

W przypadku leczenia dzieci, konieczna jest ostrożność, zwłaszcza przy stosowaniu dimenhydrynatu, który może być podawany dzieciom po ukończeniu 6 roku życia. Dla najmłodszych pacjentów dostępne są także suplementy ziołowe na bazie imbiru, zależnie od stężenia substancji czynnych, przeznaczone dla dzieci od 3 lub 4 roku życia.