Choroba afektywna dwubiegunowa

Choroba afektywna dwubiegunowa jest zaburzeniem psychicznym, które cechuje się przewlekłymi zaburzeniami nastroju. Pojawiają się w  tym przypadku epizody depresji, hipomanii i manii. Choroba ta dotyka głównie osób po 40. roku życia. 

Choroba afektywna dwubiegunowa – czym jest?

Choroba afektywna dwubiegunowa ChAD to przewlekłe zaburzenie nastroju. Charakteryzuje się tym, że po sobie występują epizody wysokiego i niskiego nastroju. Mogą mieć przy tym różny przebieg, niekiedy bardzo ciężki. 

Choroba ta znana była już w starożytności. Pacjentów na nią cierpiących opisywał już Hipokrates w IV wieku p.n.e. Początek zachowania niekiedy ma zmianę z dużą, szybką zmianą życiową. U kobiet objawia się to depresją, a u mężczyzn manią – zazwyczaj. Każdy z epizodów trwa od kilku dni do kilku miesięcy. 

Choroba afektywna dwubiegunowa – typy i objawy

W typie I występuje co najmniej jeden epizod manii. Epizod depresyjny nie jest potrzebny do postawienia diagnozy. W typie II występuje co najmniej jeden epizod depresji i jeden epizod hipomanii. Cyklotymia ma miejsce wówczas, gdy te epizody są długie. Są też pacjenci, których nie można zaklasyfikować do żadnego konkretnego typu ChAD. 

Osoby przeżywające stan manii są euforyczne, pobudzone. Euforia nie  musi występować zawsze, czasem pojawia się rozdrażnienie. Zmiany nastroju bywają gwałtowne. Osoby w fazie manii ma wybujałe myśli, nie jest racjonalna. Czasem staje się przekonana o swoich niezwykłych zdolnościach i talentach. Jest gwałtowna, szybka, aktywna. Nie potrzebuje dużej ilości snu, co prowadzi do wyczerpania organizmu. Takie objawy trwać powinny minimum tydzień. 

W przypadku hipomanii chory jest wesoły, pozytywny. Ma wiele ciekawych pomysłów, staje się kreatywny. Zachowanie to przypomina stan manii, ale jest bardziej zorganizowane. Człowiek staje się towarzyski, czasujący. 

Pojawiają się też epizody depresyjne. Objawiają się smutkiem, poczuciem samotności, zgaszeniem. Człowiek zaczyna się czuć bezużyteczny i bezradny. Nie czuje satysfakcji ze swoich działań, nudzi się. Nie ma żadnych zainteresowań. Najgorzej jest rano. Pojawiają się negatywne myśli odnośnie własnej osoby i innych ludzi. Przyszłość wydaje się mało ciekawa.

Osoby w fazie depresji mają problemy w pracy i w codziennym życiu. Pracują i działają wolno, bez energii. Dodatkowo pojawić się mogą bóle głowy, brak apetytu, zmęczenie, problemy z zasypianiem czy brak wzwodu u mężczyzn. Oczywiście symptomy te wskazywać też mogą na inne schorzenia. 

Choroba afektywna dwubiegunowa – przyczyny

Przyczyny ChAD to:

1. Przyczyny genetyczne – gdy chorują przedstawiciele najbliższej rodziny.  Choroba nie jest dziedziczona w prosty sposób. 
2. Przyczyny środowiskowe – choroba często dotyka osoby samotne, pozostawione same sobie, które niewiele śpią.
3. Przyczyny biologiczne – u osób chorych zauważalna jest wyższa aktywność hormonów osi podwzgórze- przysadka-nadnercza. 

Choroba ta ma zatem wiele przyczyn. Jest to schorzenie psychiczne. 

Choroba afektywna dwubiegunowa – diagnostyka

Leczeniem choroby afektywnej dwubiegunowej zajmuje się psychiatra. Udać się można do niego bez skierowania, ale niewiele osób się na to decyduje. Często dzieje się to dopiero za sprawą rodziny lub przyjaciół. 

Rozmowa z psychiatrą nie powinna być powodem do wstydu. Dodatkowo objęta jest tajemnicą lekarską. 

W praktyce ChAD dotyczyć może nawet 1,5% ludzi. Wśród chorych są przede wszystkim osoby dorosłe – rzadko dzieci i osoby starsze. Proces chorobowy zaczyna się około 40. roku życia. Chorują kobiety i mężczyźni. 

Lekarz musi w czasie stawiania diagnozy sprawdzić, czy nie ma do czynienia z inną chorobą np. ADHD, chorobą Cushinga, toczniem, guzem mózgu, stwardnieniem rozsianym, zaburzeniami lękowymi, padaczką, AIDS czy zapaleniem mózgu. Konieczna jest więc niekiedy współpraca z innymi specjalistami i wykonanie dodatkowych badań.

Choroba afektywna dwubiegunowa – leczenie

Nie ma cudownego lekarstwa na tę chorobę. Stosuje się w tym przypadku leczenie farmakologiczne, psychoterapię lub elektrowstrząsy. 

Podstawowe leki stosowane przy ChAD to:

• stabilizatory nastroju np. związki litu, które działają po kilku tygodniach,
• leki przeciwpsychotyczne,
• leki przeciwdrgawkowe np. kwas walproinowy, które stabilizują nastrój,
• leki przeciwdepresyjne, które poprawiają nastrój,
• inne leki neuroleptyki. 

W skrajnych przypadkach wykorzystywane są elektrowstrząsy – w znieczuleniu ogólnym i w zwiotczeniu – co 2 dni. W Polsce dzieje się to rzadko np. przy lekoodpornej postaci choroby. Działaniami niepożądanymi są wówczas np. zaburzenia pamięci, ale po jakimś czasie się cofają.

Podstawą jest poza tym psychoterapia poznawczo-behawioralna.

Choroba afektywna dwubiegunowa – profilaktyka

W zasadzie trudno jest tutaj mówić o jakieś profilaktyce. Warto jednak unikać stresu, prowadzić regularny tryb życia, pozostawać aktywnym fizycznie, stosować zdrową dietę i ograniczyć alkohol. 

Choroba afektywna dwubiegunowa niesie ze sobą zazwyczaj poważne konsekwencje. Osoby, które na nią cierpią często się rozwodzą i tracą pracę. Mają mniejszą satysfakcję z życia. Mogą też popełnić samobójstwo. Bywają uzależnieni od alkoholu i niekiedy zmagają się z zaburzeniami lękowymi.