Białaczka ostra szpikowa

Białaczka ostra szpikowa to złośliwy nowotwór, który dotyka głównie osoby dorosłe. Szybka diagnoza pozwala na szczęście na jego wyleczenie. Dlatego tak ważne jest błyskawiczne podjęcie leczenia. 

Białaczka ostra szpikowa – objawy

Białaczka ostra szpikowa dotyka głównie dorosłych. Jedynie 15% przypadków zachorowań to dzieci. Jest to nowotwór złośliwy. 

Choroba początkowo rozwija się skrycie. Człowiek staje się apatyczny, drażliwy i osłabiony. Dopiero z czasem pojawiają się objawy krwinkowe. Symptomy ostrej białaczki szpikowej to wychudzenie, utrata wagi czy brak łaknienia. 

Białaczka ostra szpikowa – diagnostyka

Pacjent zazwyczaj najpierw zgłasza się do lekarza rodzinnego, który wykonuje badanie fizykalne. Kolejnym krokiem jest morfologia krwi obwodowej z rozmazem. Pozwala na ocenę wydolności szpiku kostnego. Potem udać się można do hematologa.  

Na diagnostykę białaczki ostrej szpikowej składają się:

• badanie palpacyjne węzłów chłonnych i brzucha,
• badania krwi np. morfologia z rozmazem, 
• biopsja aspiracyjna lub trepanobiopsja szpiku,
• badanie cytogenetyczne i molekularne,
• badania obrazowe, w tym RTG, USG, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. 

Nie zawsze powiększone węzły chłonne oznaczają białaczkę. Samo badanie krwi również nie wystarcza do postawienia diagnozy. Trzeba w tym przypadku stwierdzić zmiany w szpiku kostnym i to na poziomie minimum 20%.

Białaczka ostra szpikowa – leczenie

Wyróżnia się wiele podtypów AML. W czasie wyboru metody leczenia znaczenie mają wiek pacjenta, jego stan zdrowia, stopień zaawansowania choroby czy zaburzenia chromosomalne. 

Chorzy na ostrą białaczkę szpikową wymagają natychmiastowego leczenia szpitalnego. Celem jest uzyskanie remisji. To stan, w którym w szpiku i krwi obwodowej nie wykrywa się białaczkowych komórek blastycznych. Podstawą jest chemioterapia. Składa się ona z:

• indukcji remisji, która ma na celu uzyskanie remisji hematologicznej, w której liczba komórek blastycznych w szpiku wynosi mniej niż 5%; przy okazji powinno dojść do remisji klinicznej, a więc ustąpienia objawów klinicznych; ten etap trwa tydzień i jest bardzo intensywny; po kilku tygodniach szpik zaczyna się odbudowywać, 
• konsolidacji remisji, która ma na celu obniżenie kolejnych komórek białaczkowych,
• podtrzymania remisji, kiedy to pacjentowi podawane są słabsze leki.

Oczywiście nawet w przypadku remisji długotrwałej trzeba cały czas kontrolować swój stan zdrowia. 

Chemioterapia niestety działa tak, że eliminuje ze szpiku również prawidłowe krwinki. Chorym przetacza się dlatego płytki czy krwinki czerwone. Konieczne jest stosowanie leków, które chronią przed pojawieniem się dny moczanowej. Trzeba też stosować leki osłaniające wątrobę i śluzówkę żołądka. 

Czasem wykonuje się przeszczepienie komórek krwiotwórczych:

1. Przeszczep szpiku – jeśli dawcą jest osoba spokrewniona z pacjentem, mowa o przeszczepie allogenicznym. Nie zawsze jest to niestety możliwe. Wtedy poszukuje się innego dawcy i wykonuje przeszczep autologiczny. Ryzyko pojawienia się wznowy choroby jest w tym przypadku wyższe. 
2. Przeszczep macierzystych komórek krwiotwórczych z krwi obwodowej.
3. Przeszczep krwi łożyskowej pobranej w czasie porodu.

Białaczka ostra szpikowa – przeszczep szpiku kostnego

Aby chory mógł zostać zakwalifikowany do przeszczepu konieczne jest uzyskanie remisji. Znaczenie ma także rodzaj AML, wiek pacjenta czy odpowiedź organizmu na leczenie. 

Pierwszy etap procedury to kondycjonowanie. Pacjent poddawany jest chemioterapii i radioterapii, aby zniszczyć szpik i układ odpornościowy. Później przez cewnik centralny podawane są mu uzyskane komórki. Chory musi znajdować się w izolacji, gdyż jest narażony na różnego rodzaju infekcje. Wymaga też przetaczania płytek i krwinek czerwonych. Po kilku tygodniach szpikzaczyna się odbudowywać, ale powikłania pojawić się mogą i po 100 dniach.