Świerzb jest zakaźną chorobą skóry. Rozprzestrzenia się w wyniku bezpośredniego kontaktu z zakażoną osobą. Jakie są jej objawy? Diagnostyka oparta jest w tym przypadku na szczegółowym wywiadzie i badaniu fizykalnym. Do leczenia wykorzystuje się leki miejscowe.
Krótka charakterystyka świerzbu
Świerzb wywołuje pasożyt świerzbowiec ludzki. Należy on do roztoczy i człowiek jest jego jedynym żywicielem. Do rozwinięcia się choroby potrzebne są żeńskie osobniki pasożyta zapłodnione przez samców na powierzchni skóry.
Ludzka skóra składa się z naskórka, skóry właściwej oraz tkanki podskórnej. Naskórek tworzą warstwa rogowa, ziarnista, kolczysta i podstawa. Budują je komórki keratynowe.
Zapłodnione osobniki świerzbowca ludzkiego wędrują wgłąb naskórka, uszkadzając jego komórki. Za sprawą enzymów proteolitycznych trawią ziarnistości keratyny. Z czasem giną, ale wylęgają się za to larwy, które po jakimś czasie dojrzewają. Tak tworzą się kolejne ogniska choroby. Dojść może też do zakażenia innych osób.
Uszkodzone komórki ludzkiego naskórka stanowią bodziec dla układu odpornościowego człowieka. Dodatkowo w skórze gromadzą się produkty przemiany materii pasożyta. Zaczyna rozwijać się stan zapalny – na skórze pojawiają się drobne grudki. Wywoływany jest też charakterystyczny świąd.
Jakie są przyczyny powstawania świerzbu?
Podstawowym czynnikiem ryzyka jest bezpośredni kontakt z osobą zakażoną – uścisk ręki, korzystanie z tych samych rzeczy, kontakty seksualne, spanie w tej samej pościeli itd.
Nie bez znaczenia jest obecność pewnych chorób i stanów, które zwiększają za częstość zachorowania na świerzb. Mogą też wpływać na jego cięższy przebieg. Są to zaburzenia psychiczne, wrodzone niedobory odporności np. zespół DiGeorge’a. nabyte niedobory odporności np. AIDS, stosowanie leków immunosupresyjnych po przeszczepach, narkomania czy przewlekła choroba alkoholowa.
Świerzb – podstawowe objawy
Choroba objawia się przede wszystkim kanałami, które odchodzą w głąb naskórka. Na skórze pojawiają się też wykwity grudkowe. Typowym objawem świerzbu jest ponadto uporczywy świąd. Pacjenci mogą go odczuwać jednak w nieco inny sposób.
Zmiany dotyczą na ogół skóry rąk, stóp, pach, klatki piersiowej czy narządów płciowych.
Świerzb – kto jest narażony na zakażenie?
Świerzb przenosi się poprzez długi, bliski kontakt z osobą zakażoną. Dlatego choroba przenosi się zazwyczaj wśród członków rodziny, przedszkolaków czy dzieci w domach dziecka. Dotyka kobiet, dzieci i mężczyzn.
W praktyce niektóre stany przyczynić się mogą do rozwoju cięższych objawów choroby:
- choroby psychiczne,
- niedobory odporności wrodzone lub nabyte,
- opóźnienia psychoruchowe,
- choroby układu nerwowego.
Do charakterystycznych symptomów świerzbu zalicza się:
- kanaliki i norki pasożyta na naskórku, które są niewielkie i mają kształt litery S,
- grudki tworzone z kilku warstw zrogowaciałych komórek naskórka, które również na ogół są niewielkie, wyjątkiem są pacjenci z innymi chorobami towarzyszącymi,
- świąd będący najbardziej typowym objawem świerzbu.
Świerzb – czy można zapobiec zachorowaniu?
Są pewne sposoby na to, aby uniknąć zachorowania na świerzb:
- leczenie osób zakażonych i osób z ich najbliższego otoczenia, nawet gdy nie widać u nich objawów choroby,
- pranie i prasowanie ubrań, pościeli czy ręczników, z którymi miały kontakt osoby chore,
- leczenie chorób i stanów, które nasilają objawy samego świerzbu.
Jak wygląda diagnostyka świerzbu?
Zazwyczaj lekarz rodzinny bez problemu jest w stanie rozpoznać świerzb. Czasem konieczna jest wizyta u dermatologa lub innego specjalisty.
Lekarz przeprowadza wywiad lekarski i wykonuje badanie fizykalne. Na tej podstawie stawia diagnozę i rozpocznie odpowiednie leczenie. Ważnym elementem diagnostycznym jest ocena mikroskopowa naskórka.
Świerzb – leczenie
Stosuje się w tym przypadku tylko preparaty miejscowe. Zazwyczaj są to kremy zawierające permetrynę – stosowane też w leczeniu wszawicy.
Leczenie powinno obejmować wszystkie osoby, które miały kontakt z osobą zakażoną. Smarować należy całą powierzchnię ciała, poza głową i twarzą. Trzeba przy tym unikać kontaktu kremu z błonami śluzowymi czy uszkodzonym naskórkiem.
Preparat powinien znajdować się na skórze przez 24 godziny. Zwykle wystarcza jego jednorazowa aplikacja. Tak jest w 90% przypadków.
Najważniejsze informacje:
- Świerzb to choroba wywoływana przez pasożyta świerzbowca ludzkiego. Jej najbardziej charakterystycznym objawem jest uciążliwy świąd skóry.
- Leczenie świerzbu odbywa się miejscowo. Na skórę nakładany jest specjalny krem z permetryną. Zazwyczaj jednorazowa aplikacja preparatu pozwala na poradzenie sobie z chorobą.
- Świerzb przenosi się na skutek bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną.
FAQ - Najczęsciej zadawane pytania
- Jak wygląda leczenie świerzbu?
- Leczenie ma charakter miejscowy. Na skórę należy nakładać specjalny preparat w formie kremu. Dotyczy to zarówno osoby zakażonej, jak i wszystkich tych, którzy mieli z nią kontakt.
- Jak objawia się świerzb?
- Typowym objawem choroby jest uporczywy świąd skóry. Pojawiają się na niej także charakterystyczne grudki.
- Jak zarazić można się świerzbem?
- Choroba ta przenosi się na skutek dłuższego i bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną.
