Śpiączka to bardzo specyficzny stan. Ciało i umysł człowieka przestają wtedy reagować na bodźce i czuć. Nie jest to śmierć, ale wybudzenie ze śpiączki może trwać wiele lat. Czasem się to niestety nie udaje.
Czym jest śpiączka?
Śpiączka to skrajne zaburzenie świadomości i przytomności. Pacjent nie reaguje wówczas na żadne bodźce i nie ma żadnych odruchów. Nie kontaktuje się w żaden sposób z otoczeniem.
O śpiączce mówi się wówczas, gdy pacjent się nie wybudza i nie reaguje np. na zadany mu ból. Śpiączka ma różne podłoża – chorobowe, urazowe, toksykologiczne czy farmakologiczne.
Jakie rodzaje śpiączki można wyróżnić?
Z uwagi na patogenezę i etologię wyróżnia się:
- Śpiączkę mózgową, która wynika z uszkodzenia struktur mózgu np. pnia mózgu, urazów zewnętrznych czy schorzeń różnego rodzaju.
- Śpiączkę metaboliczną np. śpiączkę cukrzycową czy śpiączkę wątrobową.
- Śpiączkę wynikłą z zaawansowanej choroby psychicznej np. depresji.
- Śpiączkę afrykańską, która jest następstwem zakażenia pasożytami.
- Śpiączkę farmakologiczną – stan, w którym pacjent jest sztucznie wprowadzany przez lekarza w śpiączkę. Wtedy jego organizm lepiej współpracuje z respiratorem.
Czym jest śpiączka mózgowa?
Śpiączka mózgowa to pojęcie bardzo rozległe. W ten sposób określa się zaburzenia świadomości i przytomności, które wynikają z uszkodzenia tkanek mózgu. Ich przyczyna nie są schorzenia ogólnoustrojowe, które dezaktywują układ nerwowy.
Wyróżnia się tutaj:
- śpiączkę mózgową pourazową np., na skutek wstrząsu mózgu czy pęknięcia krwiaka,
- śpiączkę mózgową, która jest efektem udaru mózgu, guza mózgu, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych itd.
Śpiączka ketonowa – charakterystyka
Inne rodzaje śpiączki mają na ogół charakter metaboliczny. Związane są więc z chorobami ogólnoustrojowymi różnego typu wpływającymi na korę mózgową lub twór siatkowaty mózgu.
Przykładami są śpiączki cukrzycowe, w tym śpiączka ketonowa. Kwasica ketonowa stanowi poważne zagrożenie dla życia. To zespół zaburzeń gospodarki węglowodanowej, białkowej i tłuszczowej związany z zachwianiem równowagi kwasowo-zasadowej i wodno-elektrolitowej. Wynika z gwałtownego niedoboru insuliny w organizmie cukrzyka.
Kwasica objawia się silnym bólem brzucha, odwodnieniem, suchością w ustach czy wielomoczem. W skrajnych przypadkach chory może zapaść w śpiączkę.
Śpiączka hiperosmolarna
Śpiączka hiperosmolarna to drugi rodzaj śpiączki cukrzycowej. Wynika z zespołu hiperglikemiczno-hipersmolarnego.
To zaburzenie wywołują infekcje układu moczowego i oddechowego. Typowymi objawami są hiperglikemia (przecukrzenie organizmu), odwodnienie czy niewydolność przednerkowa.
W konsekwencji rozwoju zespołu hiperglikemiczno-hipersmolarnego dojść może do zaburzeń świadomości i wspomnianej śpiączki hiperosmolarnej. Jest ona bardziej powszechna niż śpiączka ketonowa.
Czym cechuje się śpiączka wątrobowa?
Śpiączka wątrobowa także należy do grupy śpiączek metabolicznych. To czwarty stopień encefalopatii wątrobowej. Zaburzenie jest wynikiem skrajnej niewydolności wątroby. Dochodzi wówczas do zatrucia organizmu toksynami i uszkodzenia układu nerwowego.
Pojawiają się stany depresyjne i lękowe, zaburzenia snu, zaburzenia świadomości oraz kwasica metaboliczna. Na skutek tej ostatniej może dojść do śpiączki wątrobowej.
Czym jest śpiączka farmakologiczna?
Śpiączka farmakologiczna wyróżnia się na tle innych rodzajów śpiączek, bo jest to stan kontrolowany. Pacjent jest w niego wprowadzany przez lekarza. Stosuje się to na oddziałach intensywnej terapii, gdy zagrożone jest życie pacjenta.
Śpiączkę farmakologiczną stosuje się w przypadku zatorów tętniczych, niewydolności krążeniowo-oddechowej, ciężkiego uszkodzenia mózgu czy poważnych operacji. Wywoływana jest przez dożylne podanie leku usypiającego, który wyłącza dużą część funkcji układu nerwowego. Pacjent dostaje także leki zwiotczające. Funkcje oddechowe przejmuje respirator.
Jak wygląda proces wybudzania pacjenta ze śpiączki?
Wybudzenie ze śpiączki patologicznej trwa wiele miesięcy. To proces bardzo skomplikowany. Wraz z upływem czasu u pacjenta dochodzi do uszkodzeń w zakresie obszarów mózgu, które nie są używane. W przypadku osób leżących przez wiele tygodni, pojawiają się zaburzenia w obrębie układu mięśniowego, kostnego czy krążeniowego. W celu wybudzenia trzeba stymulować mózg i prowadzić intensywną rehabilitację.
Podejmuje się następujące działania:
- stymulowanie układu sercowo-naczyniowego,
- pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego,
- przywracanie sprawności układu kostno-mięśniowego,
- usuwanie z organizm toksyn,
- odżywianie i nawadnianie organizmu.
Jednak już wybudzenie ze śpiączki farmakologicznej trwa kilkanaście minut. Pacjentowi odłącza się aparaturę, która podaje leki zwiotczające i usypiające. Jeśli śpiączka nie trwała długo, nie pojawiają się poważniejsze powikłania.
Najważniejsze informacje:
- Śpiączka to stan głębokiego zaburzenia świadomości i przytomności. Pacjent nie reaguje na żadne bodźce i nie komunikuje się ze światem.
- Wyróżnia się różne rodzaje śpiączek m.in. mózgową, cukrzycową czy farmakologiczną. W tą ostatnią pacjent wprowadzany jest celowo przez lekarza.
- Proces wybudzania ze śpiączki trwać może wiele miesięcy i jest bardzo skomplikowany. Jedynie wybudzenie ze śpiączki farmakologicznej trwa kilkanaście minut.
FAQ - Najczęsciej zadawane pytania
- Jakie są przyczyny zapadania w śpiączkę?
- Powodem mogą być urazy mózgu lub pewne choroby ogólnoustrojowe np. zaawansowana cukrzyca. Czasem śpiączka wywoływana jest celowo przez lekarza. Mowa tutaj o śpiączce farmakologicznej.
- Jak wygląda proces wybudzania pacjenta ze śpiączki?
- Trwa to bardzo często wiele miesięcy. Proces ten jest zresztą skomplikowany, bo mogło przez ten czas dojść już do poważnych uszkodzeń mózgu. Wyjątkiem jest śpiączka farmakologiczna. W jej przypadku proces wybudzania się pacjenta wynosi kilkanaście minut.
