Mózgowe porażenie dziecięce zaobserwować można już w pierwszych miesiącach życia dziecka. Jakie są jego najważniejsze objawy? Co powinno zaniepokoić rodziców? Jakie są czynniki ryzyka MPD?
Mózgowe porażenie dziecięce – czym jest?
W Polsce jest około 45 tysięcy niepełnosprawnych dzieci, z tego około 25 tysięcy ma mózgowe porażenie dziecięce. Jest to przewlekła, nieuleczalna, ale i niepostępująca dysfunkcja ośrodkowego układu nerwowego. Jest efektem uszkodzenia lub nieprawidłowego rozwoju mózgu. To szeroki zespół objawów, które obejmują zaburzenia ruchu i postawy.
W większości przypadków DPM to efekt nieprawidłowości związanych z porodem. Rozwinąć się też może w okresie życia płodowego lub już po urodzeniu. Pierwsze objawy zaobserwować na ogół można u niemowląt. Są one jednak często mało charakterystyczne.
Mózgowe porażenie dziecięce – objawy
Pierwsze objawy dziecięcego porażenia mózgowego pojawiają się, gdy dziecko ma około 6 miesięcy. Jednak wtedy nie stawia się jeszcze na ogół diagnozy. Do pierwszych symptomów MPD należą:
- opóźnienie w rozwoju psychoruchowym,
- zaburzenia snu,
- trudności w karmieniu,
- zaciskanie piąstek,
- odginanie główki,
- nadwrażliwość na dźwięki.
U starszych dzieci powyżej 6. miesiąca życia zaobserwować można:
- odruchy niemowlęce kończyn dolnych,
- odruchy niemowlęce kończyn górnych,
- odruch Moro zwany odruchem obejmowania, który wykształca się w czasie życia płodowego.
W czasem objawy MPD przyjmują postać dojrzałą, bardziej charakterystyczną. Są to:
- zaburzenia snu,
- zaburzenia mowy,
- trudności z chodzeniem,
- zaburzenia połykania,
- epilepsja,
- nietrzymanie moczu,
- duża wada wzroku,
- zaburzenia umysłowe,
- ból.
Mózgowe porażenie dziecięce – rodzaje
Mózgowe porażenie dziecięce różnicowane jest z uwagi na zasięg dysfunkcji i charakter zaburzeń napięcia mięśniowego.
- Spastyczne porażenie mózgowe – 75% przypadków. Ma związek z dużym napięciem mięśniowym.
- Dyskinetyczne porażenie mózgowe – do 15% przypadków, ze zmiennym napięciem mięśni.
- Atetotyczne-hipotoniczne porażenia mózgowe – do 15% przypadków, z obniżonym napięciem mięśniowym.
Z uwagi na lokalizację wyróżnia się:
- monoplegia: porażenie jednej części ciała, rzadkie,
- hemiplegia: porażenie połowy ciała, do 30% przypadków,
- diplegia: porażenie wszystkich kończyn, zwłaszcza nóg, około 40% przypadków,
- triplegia: rzadkie porażenie trzech kończyn,
- tetraplegia: dziecięce porażenie mózgowe czterokończynowe, które dotyka rąk i nóg, a także karku i tułowia, dotyczy 15% przypadków.
Mózgowe porażenie dziecięce – przyczyny
Przyczyny MPD mają zazwyczaj związek z komplikacjami w czasie ciąży i porodu. Są to m.in. zaawansowane wcześniactwo, niedotlenienie i niedokrwienie, niska masa urodzeniowa, ciąża mnoga, długi czas porodu, zaburzenia przebiegu ciąży, zakażenia i zatrucia matki w ciąży, młody lub starszy wiek matki czy mutacje genetyczne.
Mózgowe porażenie dziecięce – leczenie
Leczenie mózgowego porażenia dziecięcego jest trudne i mało efektywne, ale trzeba je kontynuować przez cały czas życia pacjenta. Zazwyczaj trzeba zaangażować do tego wielu specjalistów. Celem jest normalizacja napięcia mięśni, stabilizacja nieprawidłowych odruchów czy usprawnienie funkcjonowania w społeczeństwie. Leczenie nie eliminuje zaburzeń, ale łagodzi ich objawy.
Terapia MPD obejmuje:
- fizjoterapię technikami Vojty, Peto czy Shantala,
- zabiegi neurochirurgiczne,
- inne procedury neurochirurgiczne np. SPR i SMF,
- zabiegi ortopedyczne,
- leczenie farmakologiczne,
- dogoterapię i hipoterapię,
- metodę stymulacji EEG Biofeedback.
Najważniejsze informacje:
- Mózgowe porażenie dziecięce zaobserwować można już w pierwszych miesiącach życia dziecka.
- W Polsce jest około 45 tysięcy niepełnosprawnych dzieci, z tego około 25 tysięcy ma mózgowe porażenie dziecięce.
- Jest to przewlekła, nieuleczalna, ale i niepostępująca dysfunkcja ośrodkowego układu nerwowego.
- Mózgowe porażenie dziecięce różnicowane jest z uwagi na zasięg dysfunkcji i charakter zaburzeń napięcia mięśniowego.
- Leczenie mózgowego porażenia dziecięcego jest trudne i mało efektywne, ale trzeba je kontynuować przez cały czas życia pacjenta.
FAQ - Najczęsciej zadawane pytania
- Po czym poznać że dziecko ma porażenie mózgowe?
- Rodziców zaniepokoić powinno przede wszystkim opóźnienie rozwojowe malucha. Diagnoza stawiana jest zazwyczaj po ukończeniu przez dziecko 2 lat.
- Co powoduje dziecięce porażenie mózgowe?
- Na ogół jest to efekt komplikacji zachodzących w czasie ciąży i porodu np. niedotlenienia czy niedokrwienia płodu.
- Czy da się wyleczyć dziecięce porażenie mózgowe?
- Niestety jest to schorzenie nieuleczalne, ale i jednocześnie niepostępujące. Wymaga leczenia do końca życia pacjenta. Celem terapii jest redukcja objawów MPD, a nie ich likwidacja.
