Mastopatia

Mastopatia to dysplazja sutka.  Schorzenie to na ogół nie jest groźne dla zdrowia, ale bywa bolesne. Ma podłoże hormonalne i dotyka kobiety w wieku od 30 do 50 lat. Jak leczy się chorobę włóknisto-torbielowatą sutka? 

Mastopatia – krótka charakterystyka

Mastopatia sutka oznacza łagodne zmiany w piersi, które mają związek  ze zwyrodnieniem tkanki gruczołowej. Zazwyczaj mają podłoże hormonalne. U wielu kobiet powodują strach, bo kojarzą się z rakiem piersi. 

Mastopatia w piersiach ma różne postacie. To wbrew pozorom bardzo szeroki termin:

• fibroscelerosis: włóknienie i szkliwienie tkanki piersiowej,
• cystese: torbiele,
• adenoza: zbyt duży rozrost tkanki gruczołowej,
• epitheloplasia:  intensywny rozrost nabłonka, 
• duct ectasia: poszerzenie przewodów mlecznych,
• papillomatosi: brodawczakowatość. 

Najczęściej pojawiają się zwłóknienia. Dlatego mastopatia nazywana bywa dysplazją i chorobą włóknisto-torbielowaną sutka. To problem dość powszechny. Stanowi niemal 50% łagodnych zmian sutka. 

Wyróżnia się kilka podstawowych rodzajów mastopatii.

1. Mastopatia włóknisto-torbielowata – ma związek z tego typu zmianami. Nazywana jest także mastopatią łagodną typu mieszanego. 
2. Mastopatia włóknista – z przyrostem tkanki włóknistej.
3. Mastopatia torbielowata – dominują tutaj torbiele (cysty). 

Mastopatia jednostronna i rozproszona to kolejne rodzaje tego schorzenia.

Istnieje także mastopatia cukrzycowa. To rzadkie powikłania cukrzycy, głównie typu 1. Problem ten ma inne podłoże. Nie jest to nowotwór, ale w obrazie radiologicznym może na to wskazywać. Konieczna jest więc dalsza diagnostyka. 

W przypadku oceny zmian w piersiach, które widać na badaniach obrazowych, wykorzystywana jest skala BI-RADS. Zawiera 7 stopni – od 0 do 6. 0 oznacza obraz niejednoznaczny. 1 to brak zmian nowotworowych. 6 to niestety rak.

Mastopatia – przyczyny

Niestety przyczyny mastopatii nie zostały do tej pory dobrze poznane. Prawdopodobnie kluczowe znaczenie mają tutaj zmiany hormonalne, które zachodzą w kobiecym organizmie. Wspomnieć tutaj należy o zaburzeniach równowagi między estrogenami i progesteronem. Dotyczy to głównie kobiet w wieku od 30 do 50 lat, niekiedy po ciąży. 

W połowie cyklu dochodzi do wzrostu poziomu estrogenów. W tkance gruczołowej piersi tworzą się drobne torbiele, których nie da się wyczuć rękami. Z czasem pękają i ich zawartość wylewa się do tkanek. Powstają w ten sposób zwłóknienia. Mastopatia dotknąć może też młode dziewczyny i kobiety po menopauzie. 

Zdaniem niektórych ekspertów znaczenie mogą mieć tutaj także pewne predyspozycje genetyczne czy czynniki środowiskowe np. palenie papierosów i nieodpowiednia dieta.

Mastopatia – objawy

Zmiany włóknisto-torbielowate zazwyczaj objawiają się bólem. Pojawia się on przede wszystkim w ostatnich dniach fazy lutealnej cyklu – kilka dni przed okresem. Wtedy poziom progesteronu spada. W organizmie kobiety zaczynają dominować estrogeny. 

Ból nasila się na skutek ucisku. Symptomy te mogą ustąpić z nadejściem okresu, ale czasem utrzymują się przez cały czas. Towarzyszyć im może obrzmienie piersi i zwiększone napięcie skóry. 

Zdarza się, że grudki są wyczuwalne przy dotyku. Wtedy konieczne jest wykonanie specjalistycznych badań, aby wykluczyć nowotwór. Niepokojącymi objawami bywają ból pod pachą i wyciek z brodawki. 

Sama mastopatia nie jest groźna. Nie jest to nowotwór piersi. Ryzyko, że zmiany staną się z czasem złośliwe jest niewielkie. Wyjątkiem jest tylko atypowa hiperpazja, która stanowi maksymalnie 10% wszystkich zmian.

Mastopatia – diagnostyka

Diagnostyka mastopatii jest złożona, ale jednocześnie niezbyt skomplikowana. Lekarz powinien rozpocząć od wykonania badania ginekologicznego i fizycznego piersi. Już na tym etapie zauważyć można pewne zmiany. Potem przychodzi czas na badania obrazowe. Podstawą jest mammografia – prześwietlenie piersi za pomocą promieniowania RTG. Skuteczność tej metody jest skuteczna przede wszystkim u kobiet po menopauzie. Mammografia wykrywa zmiany o wielkości powyżej 2-3 mm. 

Kolejnym istotnym badaniem jest USG piersi. Tutaj zmiany zauważyć można już u młodszych pacjentek. Przy podejrzeniu mastopatii wykonuje się także badania hormonalne. 

Gdy wyniki nadal nie są jednoznaczne konieczna bywa biopsja aspiracyjna cienkoigłowa lub biopsja gruboigłowa. 

Mastopatia – leczenie

Zastosowanie znajduje w tym przypadku głównie farmakoterapia:

• paracetamol i NLPZ np. ibuprofen, które działają przeciwbólowo, ale nie należy ich stosować przez długi czas, bo są szkodliwe dla żołądka i wątroby,
• doustna antykoncepcja, która zawiera niewielką ilość estrogenów i większą ilość progesteronu, 
• danazol, a więc lek stosowany w terapii endometriozy, tutaj wykorzystuje się go rzadko, w najtrudniejszych przypadkach, blokuje bowiem wydzielanie żeńskich hormonów w jajnikach, ale powodować może wiele skutków ubocznych. 

Łagodne zmiany zazwyczaj nie wymagają żadnego specjalistycznego leczenia. Sięgnąć zawsze można po metody naturalne:

• gorące kąpiele i okłady, które zmniejszają ból,
• wcierane zewnętrznie oleje roślinne np. olej z wiesiołka,
• suplementacja kwasami omega 3 i omega 6, a także witaminami E i 6, 
• picie ziół np. skrzypu polnego czy krwawnika pospolitego,
• aktywność fizyczna,
• rzucenie używek. 

Nie bez znaczenia jest dieta. Powinna ona obfitować w pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa, owoce, zdrowe tłuszcze roślinne, ryby czy owoce morza. 

Mastopatia u mężczyzn

W przypadku mężczyzn choroby piersi występują raczej rzadko. Mastopatia zdarza się u panów, ale sporadycznie. Męskie piersi są inaczej zbudowane. Inaczej działa też system hormonalny.