Ciąża pozamaciczna dotyczyć może do 2% światowej populacji. Zjawisko to przybiera na sile, co może mieć związek z tym, że kobiety coraz później zachodzą w ciążę.
Ciąża pozamaciczna – krótka charakterystyczna
Ciąża pozamaciczna to ciąża, która rozwija się poza jamą macicy. Zwana jest też ciążą ektopową. Spotyka to 2% wszystkich ciężarnych kobiet na świecie. Zjawisko przybiera niestety na sile. Rzadziej zdarza się ciąża pozamaciczna podwójna.
W Polsce nie ma szczegółowych statystyk dotyczących ciąż pozamacicznych. W praktyce u nawet 15% kobiet w ciąży rozpoznawana jest ciąż ektopowa w razie pojawienia się krwawienia z dróg rodnych w pierwszym trymestrze.
Ciąża pozamaciczna jest niebezpieczna dla kobiety, bo oznacza duże ryzyko jej śmierci. Ciąża ta rozwijać się może w różnych miejscach w układzie rozrodczym. Czasem rozwija się też w jamie brzusznej. Na tej podstawie wyróżnia się:
- ciążę jajnikową,
- ciążę brzuszną,
- ciążę szyjkową,
- ciążę jajowodową.
Ciąża pozamaciczna znana jest od setek lat. Pierwsza wzmianka na jej temat pochodzi już z roku 1693. Ciekawym rodzajem ciąży jest ciąża heterotopowa, która oznacza współistnienie ciąży pozamacicznej z ciążą wewnątrzmaciczną.
Ciąża pozamaciczna – przyczyny
Ryzyko wystąpienia ciąży pozamacicznej jest większe u kobiet, które:
- zachodzą w ciążę w późniejszym wieku (powyżej 35. roku życia),
- przebyły infekcje w obrębie jamy brzusznej lub miednicy mniejszej np. zakażenie chlamydią trachomatis,
- poddawane były stymulacji jajników np. w czasie leczenia niepłodności,
- są nałogowymi palaczkami,
- stosują wkładki wewnątrzmaciczne z lewonorgestrelem,
- nieskutecznie stosują antykoncepcję hormonalną jednoskładnikową,
- mają już za sobą ciążę pozamaciczną.
Ciąża pozamaciczna – objawy
Istnieją trzy podstawowe objawy ciąży ektopowej:
- brak miesiączki,
- krwawienie z dróg rodnych,
- ból podbrzusza.
Objawy te pojawiają się zazwyczaj w okolicach 6-10 tygodnia ciąży. Niekiedy dodatkowo zaobserwować można płyn w Zatoce Douglasa. W razie krwawienia z pękniętej ciąży dojść może do krwawienia i niewydolności krążenia.
Oczywiście u każdej kobiety objawy ciąży pozamacicznej bywają nieco inne. Niekiedy stan ten jest trudny do zdiagnozowania.
Ciąża pozamaciczna – diagnostyka
Śmiertelność w przypadku ciąży pozamacicznej była dawniej bardzo duża. Umierało niemal 70% kobiet z tą przypadłością. Dzisiaj wielokrotnie ciąże ektopową można zdiagnozować na podstawie dopochwowego badania USG. Ciążę pozamaciczną widać już około 6 tygodnia.
Test ciążowy wykrywa także ciążę rozwijającą się poza macicą. Nie pozwala jednak na stwierdzenie nieprawidłowości. Wynik pozytywny pojawia się bowiem dzięki wykryciu hormonu ciążowego – gonadotropiny kosmówkowej.
W przypadku ciąży pozamacicznej kobieta zazwyczaj nie ma okresu. Pojawić się zamiast tego może krwawienie, które przypomina miesiączkę.
Nie da się oczywiście urodzić dziecka z ciąży pozamacicznej. Trzeba ją usunąć, aby nie doprowadzić do stanu zagrożenia zdrowia i życia kobiety. Zarodek poza macicą nie ma odpowiednich warunków do rozwoju. Nie da się go również przenieść w inne miejsce.
Ciąża pozamaciczna – leczenie
Są trzy sposoby leczenia ciąży ektopowej.
- Leczenie farmakologiczne – mniej inwazyjne niż leczenie operacyjne. Pozwala na pozostawienie jajowodu. Kobieta nie traci wówczas zupełnie szansy na urodzenie dziecka. Stosuje się tutaj zazwyczaj metotreksat. Hamuje on podziały komórkowe. Tej metody leczenia nie stosuje się u kobiet, u których zmiany są duże lub rozpoznaje się już akcję serca zarodka.
- Leczenie operacyjne – przez laparoskopię lub laparotomię. Wiąże się to oczywiście z pewnymi możliwymi powikłaniami np. bólem i krwawieniem z dróg rodnych.
- Postępowanie wyczekujące – zdecydowana większość ciąż pozamacicznych samoistnie się wchłania. Postępowanie opiera się w tym przypadku na obserwacji pacjentki i wykonywaniu jej regularnie badań.
Pacjentka po laparoskopii dochodzi do siebie przez kilka dni. W przypadku tradycyjnej operacji okres rekonwalescencji jest oczywiście dłuższy.
Lepiej odczekać później minimum 3 miesiące przed rozpoczęciem starania się o kolejną ciążę.
Najważniejsze informacje:
- Ciąża pozamaciczna dotyczy nawet 2% światowej populacji. Zjawisko to przybiera na sile, co może mieć związek z tym, że kobiety coraz później zachodzą w ciążę.
- Ciąża pozamaciczna to ciąża, która rozwija się poza jamą macicy. Zwana jest też ciążą ektopową.
- Ciąża pozamaciczna jest niebezpieczna dla kobiety, bo oznacza duże ryzyko jej śmierci.
- Objawy ciąży ektopowe pojawiają się zazwyczaj w okolicach 6-10 tygodnia ciąży. Są to krwawienie z dróg rodnych i ból podbrzusza.
- Nie da się urodzić dziecka z ciąży pozamacicznej. Trzeba ją usunąć, aby nie doprowadzić do stanu zagrożenia zdrowia i życia kobiety.
FAQ - Najczęsciej zadawane pytania
- Jakie są pierwsze objawy ciąży pozamacicznej?
- W zdecydowanej większości przypadków ciąża ektopowa objawia się krwawieniem z dróg rodnych i bólem w podbrzuszu.
- Jak sprawdzić czy to ciąża pozamaciczna?
- Diagnostyką zajmuje się oczywiście lekarz. Często wykonuje się przede wszystkim badanie USG dopochwowe.
- Jak wygląda leczenie ciąży ektopowej?
- Jest to leczenie farmakologiczne lub operacyjne. Często ciąża pozamaciczna samoistnie się wchłania. Ostateczna decyzja w zakresie metody leczenia należy do lekarza.
