Choroba popromienna jest efektem działania promieniowania jonizującego. Pochodzić ono może ze źródeł sztucznych i naturalnych. Na skutek pochłonięcia określonej dawki promieniowania przez ludzki organizm, dochodzi w nim do poważnych uszkodzeń. Mowa tutaj o chorobie popromiennej.
Choroba popromienna – czym jest?
Zmiany towarzyszące tej chorobie zależą od rodzaju i dawki promieniowania. Nie bez znaczenia jest także stan zdrowia danej osoby. Choroba popromienna może mieć różne formy. Bardzo niebezpieczna jest dla kobiet w ciąży.
To zmiany chorobowe wywołane szkodliwym promieniowaniem jonizującym. Samo promieniowania wytwarzane może być w sposób naturalny lub sztuczny. W tym drugim przypadku pochodzi np. z reaktorów jądrowych czy aparatów rentgenowskich. Wywołać ją może awaria reaktora jądrowego czy praca przy wadliwym aparacie RTG.
Ludzie na ogół mają kontakt z promieniowaniem jonizującym, ale w niewielkich dawkach, które nie stanowią zagrożenia. Dopiero przekroczenie dawek dopuszczalnych jest niebezpieczne.
Choroba popromienna – objawy
Choroba popromienna zazwyczaj występuje stosunkowo rzadko, najczęściej będąc wynikiem nieprawidłowych badań obrazowych lub radioterapii, a także w skrajnych przypadkach po użyciu broni atomowej lub w wyniku awarii reaktora jądrowego. Objawy tej choroby, które manifestują się od 2 do 14 dni po ekspozycji na promieniowanie, są zróżnicowane w zależności od postaci choroby.
- Postać subkliniczna ostra – osłabienie, limfopenia, rzadko zgon.
- Postać hematologiczna ostra – osłabienie, skaza krwotoczna, spadek odporności, ból głowy, duszności, infekcje, sepsa, umieralność na poziomie 25%.
- Postać jelitowa ostra – biegunki z krwią, skazy krwotoczne, niedrożność jelit, niewydolność nerek, odwodnienie śmiertelność 50-100%.
- Postać mózgowa ostra – obrzęk mózgu, niedotlenienie, wysokie ciśnienie wewnątrzczaszkowe, zgon w ciągu 2-3 dni.
- Postać enzymatyczna ostra – natychmiastowa utrata przytomności i śmierć. To najgorsza postać choroby popromiennej.
Choroba popromienna – leczenie
leczenie choroby popromiennej polega na dostarczaniu organizmowi leków, które pozwalają na odbudowę zniszczonych narządów. Są to głównie preparaty homeostazy ustrojowej.
Leczenie choroby popromiennej obejmuje kilka faz:
- leczenie objawowe, a więc walkę z nudnościami, biegunkami i wymiotami,
- badanie morfologiczne krwi z rozmazem w celu określenia poziomu limfocytów,
- podanie czynników stymulujących wzrost komórek macierzystych szpiku kostnego,
- antybiotykoterapię,
- przetaczanie krwi, gdy jest taka konieczność,
- uzupełnianie elektrolitów i płynów ustrojowych.
Sporo zależy od postaci choroby. W przypadku postaci jelitowej konieczne jest np. rozpoczęcia żywienia pozajelitowego. Przy postaci hematologicznej konieczne jest wzmocnienie krwi chorego przez podanie odpowiednich środków.
Gdy doszło do popromiennego zapalenia skóry, stosuje się metody zachowawcze. Z pomocą przychodzą maści z antybiotykami i glikokortykosteroidami. Pacjentom podawane są antybiotyki, sterydy i witaminy. Czasem konieczne jest leczenie chirurgiczne.
Choroba popromienna – skutki
Wiele osób jest poddawanych działaniu promieniowania jonizującego. Przykładem są zdjęcia RTG. Mowa jednak o dawkach bezpiecznych i nieszkodliwych. Inaczej jest w przypadku radioterapii, ale jest to w dużej mierze proces kontrolowany.
Ostra choroba popromienna wiąże się niestety z wieloma skutkami ubocznymi. Promieniowanie jonizujące prowadzi do zmian chemicznych wody, która buduje ludzki organizm. Uwalniają się rodniki tlenowe i wodorotlenowe. Skutkami ubocznymi są:
- uszkodzenie przewodu pokarmowego,
- niedotlenienie mózgu,
- czasowa bezpłodność,
- skrócenie długości życia,
- przyspieszone starzenie się organizmu,
- zaćma,
- zaburzenia hormonalne,
- nowotwory,
- wady rozwojowe u potomstwa,
- popromienne zapalenie skóry,
- zwyrodnienia narządów.
Jeśli dawkowanie promieniowania jest rozciągnięte w czasie, skutki są nieco łagodniejsze. Najbardziej niebezpieczna jest wysoka dawka promieniowania jonizującego w krótkim czasie.
Najważniejsze informacje:
- Choroba popromienna to efekt działania promieniowania jonizującego - naturalnego lub sztucznego.
- Objawy choroby popromiennej manifestują się od 2 do 14 dni po ekspozycji na promieniowanie, są zróżnicowane w zależności od postaci choroby.
- Leczenie choroby popromiennej zależy w dużej mierze od jej postaci.
- Niestety choroba popromienna wiąże się z wieloma skutkami ubocznymi. Są to m.in. zaćma, choroby nowotworowe i przedwczesna śmierć.
FAQ - Najczęsciej zadawane pytania
- Czym jest choroba popromienna?
- Choroba ta ma związek z ekspozycją organizmu na promieniowanie jonizujące różnego pochodzenia. Może mieć ona różne postaci w zależności od dawki promieniowania.
- Jak wygląda leczenie choroby popromiennej?
- Sporo zależy od jej postaci. Leczenie obejmuje m.in. farmakoterapię. Przy dużej dawce promieniowania powrót pacjenta do zdrowia bywa jednak niemożliwy.
- Jakie są skutki choroby popromiennej?
- Niestety choroba ta wiąże się z wieloma poważnymi skutkami ubocznymi np. przedwczesną śmiercią.
