Choroba Heinego-Medina

Choroba Heinego-Medina dotyka na ogół małe dzieci poniżej 5. roku życia. Przebiega bezobjawowo, ale powoduje zwiotczenie mięśni i porażenie kończyn. W jaki sposób jest leczone to schorzenie?

Choroba Heinego-Medina – czym jest?

Choroba Heinego-Medina to bardzo zakaźna choroba, którą wywołują 3 typy poliowirusów. Zazwyczaj chorują na nią dzieci poniżej 5 lat. U 95% z nich schorzenie ma charakter bezobjawowy lub objawy są niewielkie, ale zdarza się, że wirus atakuje komórki układu nerwowego. Prowadzi wówczas do zwiotczenia mięśni i porażenia kończyn. W 10% przypadków chory umiera na skutek paraliżu mięśni oddechowych. Choroby tej nie da się leczyć, ale można zapobiec zachorowaniu poprzez szczepienie ochronne. 

Chorobę tę odkryli Hein i Medin w roku pod koniec XIX wieku. Aż do tego czasu występowała ona na świecie sporadycznie. Zmieniło się to dopiero potem za sprawą pandemii, która objęła przede wszystkim półkulę północną. 

Dzisiaj wirus polio nadal grasuje jedynie w północnej Nigerii, północnych indiach oraz między Afganistanem i Pakistanem.

Choroba Heinego-Medina – przyczyny

Choroba Heinego-Medina wywoływana jest przez poliowirusy typu 1, 2 i 3. Przed wynalezieniem szczepionki za 85% zachorowań odpowiadał wirus typu 1. Jego cząstki obecne są w kale i ślinie osób chorych. Do zakażenia dochodzi drogą fekalno-oralną przy niskiej higienie osobistej oraz drogą kropelkową. 

Źródłem zakażenia może być poza tym zanieczyszczona woda pitna czy skażona woda w basenie. Wirus wnika do organizmu przez śluzówkę jamy nosowo-gardłowej. Potem namnaża się w tkance limfoidalnej gardła i jelit. Czas inkubacji wynosi zazwyczaj od 7 do 14 dni. 

Później dochodzi do infekcji węzłów chłonnych. Wirus przez układ krwionośny trafia np. do centralnego układu nerwowego, wywołując aseptyczne zakażenie opon mózgowo-rdzeniowych. To wiremia pierwotna. W 95% przypadków dochodzi wówczas do zahamowania rozwoju zakażenia. Zdarza się jednak, że wirus nie zostaje unieszkodliwiony. Może wtedy zaatakować układ nerwowy, powodując uszkodzenie lub zniszczenie komórek mózgowych. 

Istnieje kilka postaci klinicznych choroby Heinego-Medina:

• postać zakażenia bezobjawowego,
• postać poronna z bólem głowy i gorączką,
• postać septycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, która ustępuje samoistnie i nie powoduje powikłań, 
• postać porażeniowa obejmująca mięśnie tułowia i kończyn,
• zespół poporażeniowy PPS rozwijający się po 30-40 latach od choroby, który objawia się osłabieniem, bólami mięśni i stawów, skurczami mięśni, zaburzeniami snu i chodu itd.

Choroba Heinego-Medina – diagnostyka

Chorobę Heinego-Medina zdiagnozować można na podstawie rozpoznania klinicznego, pozytywnego wywiadu epidemiologicznego oraz izolacji i identyfikacji szczepi poliowirusa z materiału pobranego od chorego. 

Do badania pobiera się dwie próbki kału w odstępie do 2 dni. Później przychodzi moment na identyfikację wirusa metodami biologii molekularnej. 

Na zakażenie narażone są głównie dzieci, ale choroba dotknąć może też osoby dorosłe. Sprzyjają temu niski poziom higieny osobistej, kiepskie warunki sanitarno-epidemiologiczne, zanieczyszczenie wód fekaliami czy kontakt z osobą chorą. 

Nie wiadomo dlaczego, u niektórych zakażenie przechodzi w ciężką postać choroby. Na pewno narażone są na to kobiety w ciąży, osoby cierpiące na schorzenia autoimmunologiczne, osoby po usunięciu migdałków, osoby z obrażeniami ciała. 

Choroba Heinego-Medina – szczepienie

U zdecydowanej większości osób choroba ta nie daje żadnych objawów. Dlatego jedynym skutecznym sposobem na uniknięcie zakażenia jest szczepienie. Stosuje się obecnie dwie szczepionki:

1. Szczepionkę IPV – zawiera ona zabite wirusy w formie zastrzyku, powoduje aktywację odpowiedzi organizmu, ale wirusy nie trafiają do jelit, a więc nie powstają przeciwciała klasy IgA.
2. Szczepionkę OPV – w formie doustnej, która zawiera żywe cząstki wirusów polio, dlatego stymuluje odpowiedź immunologiczną także w błonie śluzowej jelita. W tym przypadku zdarzają się jednak zachorowania poszczepienne, ale bardzo rzadko. 

W Polsce stosuje się serię kombinowaną – podaje się obie szczepionki. Dzieci szczepi się w drugim, czwartym, między szóstym i osiemnastym miesiącem życia oraz w wieku 4-6 lat. Osoby dorosłe nie muszą się szczepić, gdy były zaszczepione w dzieciństwie.

Choroba Heinego-Medina – leczenie

Osoby chore wymagają hospitalizacji i izolacji od innych osób. Jednak nie istnieje w tym przypadku żaden skuteczny sposób leczenia. Pacjentom podawane są leki przeciwbólowe i rozkurczowe. Czasem konieczne jest nawadnianie czy sztuczna wentylacja. 

Kluczowe znaczenie ma szybkie rozpoczęcie rehabilitacji. Niektóre porażenia mięśni są przejściowe, a inne nie. Zabiegi rozpocząć można po zakończeniu się fazy ostrej choroby. Wtedy dają one najlepsze efekty. Przy lekkich porażeniach chory odzyskać może z czasem pełną sprawność, ale niekiedy zmiany są trwałe.