Blizny

Blizny powstają na skutek gojenia się ran. Jakie są przyczyny ich powstawania? W jaki sposób należy o nie dbać? 

Jak powstają blizny?

Blizny są skutkiem gojenia się ran. To zmiany na skórze, które tworzą się w procesie gojenia ran o pochodzeniu mechanicznym, termicznym lub chemicznym. Blizny bywają też pozostałością zmian zapalnych np. trądziku. W czasie procesu gojenia ubytek skóry zostaje zastąpiony przez nową tkankę z licznymi włóknami kolagenowymi. Potem ta tkanka jest zastępowana przez tkankę łączną włóknistą. Różni się ona od standardowej skóry kolorem, strukturą czy elastycznością.

Blizny – podstawowe rodzaje

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje blizn:

1. Blizny zanikowe – blizny wklęsłe, blizny atroficzne. Są one niewielkie, nieregularne i nieco jaśniejsze od skóry. Nie można ich opalić. 
2. Blizny przerostowe – blizny wypukłe, blizny hipertroficzne. Są jaśniejsze od zdrowej skóry, nieregularne. Uniesione są nieco nad jej poziom. 

Są też blizny keloidowe – bliznowce. Mogą osiągać spore rozmiary. Przypominają nieco blizny przerostowe. 

Blizny tworzą się w różny sposób:

• blizny po trądziku, jak sama nazwa wskazuje, są to zmiany potrądzikowe, pojawić się też mogą inne blizny po zmianach skórnych,
• blizny po urazach i oparzeniach, 
• blizny po ospie wietrznej,
• blizny po cesarce,
• blizny po samookaleczeniu, 
• blizny po operacji,
• blizny po tatuażach i zabiegach kosmetycznych,
• blizny po chorobach np. kurzajkach, atopowym zapaleniu skóry czy liszaju.

W jakich miejscach tworzą się blizny?

Blizny w zasadzie pojawić się mogą na całym ciele – twarzy, rękach, udach, głowie, piersiach, brzuchu czy plecach. Najgroźniejsze są blizny, które tworzą się w miejscach, w których powstają zrosty. W przypadku zrostów blizny mogą przy dotyku boleć. 

Etapy gojenia się blizn

Blizny goją się od kilku tygodni do kilku lat. Świadczy o tym m.in. uczucie swędzenia. Blizny po operacjach goją się w kilku etapach:

• etap pierwszy trwa kilkadziesiąt godzin, jest to faza zapalna, pacjent odczuwa ból, a na ranie tworzy się strup,
• etap drugi to faza proliferacyjna, która trwa do 15 dni, w tym czasie rana pokrywa się drobnym naskórkiem,
• etap trzeci to remodeling i zajmuje do dwóch lat, organizm przywraca wówczas skórze wytrzymałość. 

Blizny mogą się z czasem zmniejszyć lub stać się jaśniejsze, ale nie znikają. Można to zrobić jedynie wykorzystując laseroterapię. 

Początkowo blizny są czerwone. Jest to zjawisko zupełnie normalne. Niepokoić powinny jedynie stare blizny, które stają się czerwone. Blizny fioletowe to bliznowce.

Świeże i stare blizny. Leczenie

Świeże blizny to zmiany, które jeszcze się nie zagoiły. Stare blizny zakończyły z kolei proces dojrzewania. Świeże blizny można łatwiej formować, bo ich gojenie nadal trwa. Warto więc jak najwcześniej sięgnąć po odpowiednie maści. Ze starszymi bliznami zazwyczaj niewiele można już zrobić. Czasem jedynym rozwiązaniem jest medycyna estetyczna. 

W jaki sposób można zmniejszyć blizny? Sposobem na ich usunięcie jest laseroterapia. Inne działania mogą je jedynie rozjaśnić i zniwelować. Na samym początku dość dobrze sprawdzają się leki w formie żelu zawierające heparynę czy wyciąg z cebuli. Regulują one syntezę kolagenu. 

Bardzo ważna jest mobilizacja blizny. Jej celem jest sprawienie, aby nie stała się ona twarda i sztywna. Chroni też przed pojawieniem się bolesnych przykurczy. Mobilizację rozpocząć można po zagojeniu się rany, a więc po kilku tygodniach od pojawienia się blizny. Masaże nie mogą być jednak zbyt intensywne, bo spowodować wówczas mogą rozejście się rany. Do mobilizacji wykorzystać można różne olejki np. kokosowy, lniany czy lawendowy. 

Jakiś czas temu na rynku pojawiły się plastry na blizny ze srebrem, które mają rozjaśniać blizny i nadawać im elastyczności. Preparaty na blizny są na ogół oparte na witaminie A, heparynie, balsamie tlenowym, kolagenie czy śluzie ślimaka. 

Blizny usunąć można laserowo. Często wykonać trzeba kilka zabiegów – co kilka tygodni. Po zakończonym procesie skóra potrzebuje 6 miesięcy na regenerację. Nie wszystkie osoby mogą się jednak poddać laseroterapii. Dotyczy to np. kobiet w ciąży. 

Warto też wspomnieć o zabiegach oferowanych przez gabinety medycyny estetycznej – mezoterapii, mikrodermabrazji, wypalaniu blizn, pigmentacji blizn czy elektrokoagulacji blizn. Blizny wypełnia się też kwasem hialuronowym. Dotyczy to blizn zanikowych, które są wklęsłe. Dobre efekty utrzymują się do dwóch lat. Do rozjaśniania blizn wykorzystać poza tym można preparaty z kwasami AHA.

Ile kosztuje usuwanie blizn?

NFZ refunduje usuwanie blizn wywoływanych oparzeniami. W pozostałych przypadkach za zabiegi trzeba zapłacić z własnej kieszeni. Sporo zależy od wybranej metody. W przypadku laseroterapii koszy wnosić może kilka tysięcy złotych. 

Warto więc pamiętać o domowych metodach działania. Nie usuwają one blizn w 100%, ale mogą je nieco zmniejszyć i rozjaśnić. Niektórzy polecają stosowanie maści cebulowej. Dobrze sprawdzają się specjalne rollery do masowania blizn.

Czy powstawaniu blizn można zapobiec?

Zacząć działać należy już w chwili zranienia. Ranę potraktować należy środkiem antyseptycznym. Lepiej zrezygnować ze spirytusu salicylowego, który prowadzić może do oparzeń. Blizn nie należy wystawiać na słońce. Promieniowanie słoneczne wzmaga proces zapalny, ale samej blizny nie opala. Skóra w tym miejscu nie zawiera bowiem melanocytów. Miejsce urazu należy smarować odpowiednimi maściami i żelami.