Urodynamika

Urodynamika – badanie urodynamiczne to procedura urologiczna, umożliwiająca dokładną ocenę czasu trwania mikcji, ilości wypływającego moczu, ciśnienia w pęcherzu moczowym i odbytnicy, a także napięcia mięśni zwieraczy. Pozyskana wiedza w trakcie urodynamiki jest niezbędna dla wprowadzenia leczenia ukierunkowanego na konkretne schorzenie.

Czym jest urodynamika?

Badanie urodynamiczne to specjalistyczna procedura diagnostyczna w dziedzinie urologii, mająca na celu identyfikację przyczyn różnych schorzeń związanych z układem moczowym, takich jak nietrzymanie moczu. Urodynamika umożliwia dokładną ocenę funkcji pęcherza moczowego i cewki moczowej.

Urodynamika analizuje różne parametry, takie jak szybkość mikcji, równomierność przepływu moczu, objętość moczu, napięcie pęcherza przed mikcją oraz ciśnienie w cewce moczowej. To pozwala lekarzowi uzyskać kompleksową wiedzę na temat funkcjonowania układu moczowego pacjenta.

Zanim przeprowadzi się badanie urodynamiczne, lekarz może zalecić dodatkowe diagnostyczne kroki, takie jak szczegółowe badanie moczu czy ultrasonografia dolnych dróg moczowych.

Urodynamika – wskazania i przeciwskazania do badania

Badanie urodynamiczne, czyli urodynamika, nie jest rutynowym badaniem i przeprowadza się je jedynie w konkretnych przypadkach według ścisłych wskazań lekarza. Najczęstsze sytuacje i stany zdrowotne, które uzasadniają wykonanie badania urodynamicznego, to:

1. Nietrzymanie moczu (wysiłkowe, naglące lub mieszane nietrzymanie, a także moczenie dzienne lub nocne u dzieci).
2. Częstomocz.
3. Nawracające infekcje dróg moczowych.
4. Długotrwałe i rzadkie oddawanie moczu.
5. Niemożność całkowitego opróżnienia pęcherza podczas korzystania z toalety.
6. Oddawanie moczu porcjami.

Przeciwwskazaniami do przeprowadzenia badania urodynamicznego są obecność infekcji dróg moczowych oraz okres menstruacyjny u kobiet. Dodatkowo, badanie nie jest wykonywane u pacjentów z aktualnym zakażeniem dróg moczowych.

Urodynamika – jak przygotować się do badania

Przed przystąpieniem do badania urodynamicznego konieczne jest odpowiednie przygotowanie. Pacjent powinien dostarczyć lekarzowi wyniki dotychczasowych badań urologicznych i ultrasonograficznych dotyczących dolnych dróg moczowych.

Dodatkowo, lekarz może zlecić prowadzenie karty mikcji przez trzy dni przed planowanym badaniem. Pacjent powinien zapisywać ilość spożywanych płynów, objętość wydalanego moczu oraz wszelkie niepokojące objawy.

Przed samym badaniem mogą być konieczne dodatkowe badania, takie jak badanie ogólne moczu, posiew moczu, badania czynności nerek (mocznik, kreatynina, kwas moczowy), a także badania obrazowe narządów miednicy, nerek (np. USG, urografia, tomografia komputerowa).

Dzień przed planowanym badaniem urodynamicznym zaleca się wykonanie lewatywy lub użycie doodbytniczego czopka glicerynowego w celu opróżnienia jelit. Posiłki spożywane w dniu poprzedzającym badanie powinny być lekkie, a ilość wypijanej wody przynajmniej 0,5 litra. Śniadanie w dniu badania również powinno być lekkostrawne.

Przed samym badaniem, pacjent powinien się wypróżnić. W dniu badania powinien przyjść z pełnym pęcherzem. Osoby przyjmujące leki moczopędne powinny odstawić je na tydzień przed urodynamika.

Jak przebiega badanie urodynamiczne?

Podczas badania urodynamicznego kontroluje się mięśnie wypieracza pęcherza, szyjkę pęcherza oraz zwieracz wewnętrzny cewki moczowej. Procedura ta wymaga, aby pacjent zajął pozycję siedzącą w specjalnym fotelu urologiczno-ginekologicznym i był rozebrany od pasa w dół.

Urodynamika obejmuje wprowadzenie dwóch cewników:

1. Pierwszy cewnik jest wprowadzany do cewki moczowej.
2. Drugi cewnik jest umieszczany w odbycie.

Dodatkowo, elektrody igłowe są przymocowywane do mięśni zwieraczy po uprzednim znieczuleniu specjalnym żelem. Następnie pacjent oddaje mocz do uroflowmetru, specjalnego pojemnika, który mierzy ilość i szybkość mikcji. Ten etap badania nazywa się uroflometrią.

Kolejnym etapem jest test cystometryczny, oceniający czynność pęcherza w trakcie gromadzenia moczu. Następnie mierzy się ciśnienie w miejscu wycieku moczu, co pozwala ocenić wydolność zwieraczy.

Elektromiografia, kolejny etap urodynamiki, pozwala zobrazować potencjalne uszkodzenia neurologiczne oraz ocenić aktywność mięśni i nerwów w okolicy krocza.

Czy urodynamika jest bolesna?

W trakcie badania urodynamicznego rzadko występuje ból. Pacjenci częściej odczuwają nieprzyjemne wrażenie związane z wprowadzeniem ciał obcych do cewki moczowej i odbytu niż sam ból. Uczucie dyskomfortu zazwyczaj przemija, a pacjent stopniowo przestaje zwracać uwagę na cewniki. Dodatkowo, podaje się miejscowe znieczulenie, co pomaga złagodzić ewentualne nieprzyjemności. Warto zaznaczyć, że każdy pacjent może różnie reagować i występuje indywidualna zmienność w doznaniach podczas tego badania.

Urodynamika – Ewentualne powikłania

Po badaniu urodynamicznym powikłania nie są częstym zjawiskiem. Po jego przeprowadzeniu pacjent może doświadczyć pewnego dyskomfortu podczas oddawania moczu, a także odczuwać pieczenie lub niewielki ból. Stosowanie ciepłych kompresów na cewkę moczową lub korzystanie z ciepłych kąpieli może pomóc w złagodzeniu tych dolegliwości, które zazwyczaj ustępują po kilku godzinach. W przypadku utrzymujących się lub nasilających się objawów, zawsze zaleca się skonsultowanie się z lekarzem.

Istnieje minimalne ryzyko wystąpienia infekcji układu moczowego po badaniu urodynamicznym. W takich przypadkach lekarz może rutynowo przepisać antybiotyk i zalecić spożywanie większych ilości płynów po badaniu. Ryzyko uszkodzenia cewki moczowej lub perforacji pęcherza moczowego jest minimalne. W każdym przypadku, jeśli pacjent zauważy niepokojące objawy po badaniu, powinien skonsultować się z lekarzem.

Urodynamika – cena badania

Badanie urodynamiczne nie należy do najtańszych procedur w zakresie układu moczowego. Koszt tego badania może wynosić między 300 a 400 zł, jeśli jest wykonywane prywatnie. W przypadku pacjentów ubezpieczonych w Narodowym Funduszu Zdrowia (NFZ), istnieje możliwość ubiegania się o refundację kosztów badania urodynamicznego.

Badanie urodynamiczne przeprowadza się głównie w placówkach medycznych i szpitalach wyposażonych w odpowiednie pracownie urodynamiczne. Konieczne jest posiadanie skierowania, na przykład od lekarza urologa, aby poddać się tej procedurze. Warto zgłosić się na badanie jak najszybciej po otrzymaniu skierowania.

Czas trwania badania urodynamicznego to zazwyczaj od 40 minut do maksymalnie 1,5 godziny.