Guzy przysadki nieczynne hormonalnie

Guzy przysadki nieczynne hormonalnie są na ogół diagnozowane przy okazji przypadkowych badań. Nie dają często żadnych objawów lub są to symptomy mało charakterystyczne np. bóle głowy czy zaburzenia widzenia. Leczenie guza zależy od jego wielkości.

Guzy przysadki nieczynne hormonalnie – czym są?

Guzy przysadki w 30% przypadków nie dają żadnych charakterystycznych objawów klinicznych związanych z nadmiernym wydzielaniem hormonów. 

Przysadka mózgowa to ważny gruczoł dokrewny. Wydziela on hormony do krwi. Znajduje się w środkowym dole czaszkowym  w tzw. siodle tureckim. Po obu stronach przysadki znajdują się zatoki jamiste. Biegną przez nie naczynia tętnicze i żylne oraz nerwy odpowiedzialne za ruch gałek ocznych. Powyżej przysadki krzyżują się włókna nerwów wzrokowych. 

Przysadkę mózgową budują dwa płaty. Płat przedni zwany płatem gruczołowym zawiera pięć typów komórek, które produkują hormony. Mowa tutaj o hormonach tropowych, które wpływają na funkcje innych gruczołów dokrewnych. Są to prolaktyna, tyreotropina i adrenokortykotropina. Płat tylny zwany płatem nerwowym tworzą zakończenia komórek nerwowych podwzgórza. Magazynowane są tam dwa hormony – wazopresyna i oksytocyna. 

Choroby przysadki to w praktyce dość szeroka grupa schorzeń. Ich objawy są często związane z nadmiarem hormonów. Tak jest w przypadku guzów przysadki czynnych hormonalnie. Inna grupa związana jest natomiast z niedoborem hormonów przysadkowych. Występują one w niedoczynności przysadki, która może mieć różne przyczyny. 

Guzy przysadki to około 10% wszystkich guzów mózgu. Wyróżnia się guzy przysadki nieczynne hormonalnie i guzy produkujące hormony. Do tej drugiej kategorii zalicza się guzy prolaktynowe, guzy wydzielające ACTH, guzy gonadotropinowe, guzy tyreotropinowe czy guzy wydzielające hormon wzrostu. 

Guzy przysadki nieczynne hormonalnie są często diagnozowane przypadkowo np. w czasie rezonansu magnetycznego. Przy większych guzach konieczne jest wykonanie badania okulistycznego z oceną pola widzenia. Trzeba też zbadać przysadkę pod kątem jej niewydolności. Guzom towarzyszyć może bowiem niedobór hormonów  tropowych.

Guzy przysadki nieczynne hormonalnie – rodzaje, objawy

Guzy przysadki nieczynne hormonalnie podzielić można na:

• guzy produkujące hormony w bardzo małych stężeniach,
• guzy produkujące odpowiednie ilości hormonów, ale o zmienionej budowie,
• guzy produkujące prawidłowe hormony w nadmiarze, które nie wywołują efektów biologicznych,
• guzy, które nie wydzielają hormonów. 

Guzy przysadki nieczynne hormonalnie  objawiają się bólem głowy, podwójnym widzeniem, zwężeniem pola widzenia czy niedoczynnością tarczycy. 

Guz przysadki mózgowej nieczynny hormonalnie – diagnostyka

Leczeniem pacjenta powinien się w tym przypadku zajmować endokrynolog. Objawy kliniczne nasilają się razem ze wzrostem wielkości guza. Małe guzy są na ogół bezobjawowe. Dopiero po kilku latach zaczynają uciskać otaczające tkanki. Zaburzenia neurologiczne i okulistyczne są skutkiem ucisku guza na nerwy wzrokowe i nerwy odpowiedzialne za poruszanie gałką oczną. Duże guzy powodują wzrost ciśnienie w czaszce i bóle głowy.

Guzy przysadki nieczynne hormonalnie – leczenie

Leczenie zależy w tym przypadku od wielkości guza przysadki mózgowej. Jeśli jest on mały i nie daje żadnych objawów, trzeba go jedynie kontrolować. Przy dużych guzach konieczne jest leczenie operacyjne przez zatokę klinową. Celem jest odbarczenie uciśniętych nerwów i zniwelowanie zaburzeń widzenia. Po operacji trzeba w 3. i 12. miesiącu wykonać badania okulistyczne, hormonalne i radiologiczne. Te ostatnie powtarza się co roku przez 5 lat.