Grzybica narządów płciowych

Grzybica narządów płciowych to problem dość powszechny, który dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn. Chorobę wywołują drożdżaki z rodzaju Candida. Czynnikami ryzyka są w tym przypadku nieodpowiednia higiena, stosowanie antybiotykoterapii czy osłabienie układu odpornościowego.

Grzybica narządów płciowych – przyczyny

Grzybica narządów płciowych wywoływana jest przez drożdżaki. Występują one na powierzchni skóry i błon śluzowych u ponad 20% kobiet. W skład mikroflory pochwy wchodzą głównie bakterie saprofityczne. Chronią one organizm przed patogenami. 

Spore znaczenie mają pałeczki kwasu mlekowego, które zakwaszają środowisko pochwy i nie pozwalają na rozwój grzybów oraz bakterii chorobotwórczych. Zaburzenie równowagi mikroflory, nieodpowiednia dieta, czy zaburzenia hormonalne sprzyjają nadmiernemu mnożeniu się drożdżaków. 

W ostatnim czasie kandydoza pochwy staje się coraz większym problemem w krajach wysokorozwiniętych. Wynika to z:

• siedzącego trybu życia,
• korzystania z basenów i saun,
• noszeniem nieodpowiedniej bielizny, 
• stosowanie antybiotyków,
• zbytniej higienizacji życia. 

Leki przeciwgrzybicze mają formę tabletek, kremów i globulek dopochwowych. Jeśli kandydoza jest niepowikłana nie ma konieczności leczenia partnerów seksualnych.  

Na skutek zmiany flory bakteryjnej dochodzi do rozwoju stanu zapalnego błony śluzowej pochwy. Wywołują go grzyby i niektóre bakterie, które zaczynają w niekontrolowany sposób się namnażać. Dodatkowo pojawić się mogą świąd, upławy i podrażnienia. 

Objawy grzybicy przypominać mogą bakteryjne zapalenie pochwy, dlatego w celu postawienia prawidłowej diagnozy trzeba określić czynnik infekcyjny i wykluczyć inne choroby przenoszone droga płciową np rzeżączkę. 

Wiele osób jest zdania, że grzybica narządów płciowych przenosi się przez stosunki seksualne, ale jest to tylko częściowo prawda. Dojść też może do samozakażenia grzybami z jelita grubego i okolic odbytu. Nie bez znaczenia są tutaj czynniki anatomiczne. 

U wielu osób mimo leczenia choroba ma tendencję do powracania, co wynikać może z upośledzenia odporności przeciwgrzybiczej. Sprawę utrudnia fakt, że grzyby niekiedy tworzą formy przetrwalnikowe, które są odporne na leki. 

Grzybica narządów płciowych – objawy

Grzybica narządów płciowych daje mało charakterystyczne objawy, a więc przed rozpoczęciem leczenia trzeba wykonać testy i laboratoryjnie potwierdzić chorobę. Bez tego trudno o skuteczną terapię. Pod mikroskopem bada się wydzielinę z pochwy z dodatkiem soli fizjologicznej i roztworu KOH. Jeśli badanie wychodzi ujemne, warto wykonać jeszcze posiew z pochwy.

U kobiet objawami kandydozy są:

• podrażnienie błony śluzowej pochwy,
• zaczerwienienie sromu,
• świąd sromu,
• dyskomfort i bolesność w trakcie stosunku seksualnego,
• upławy,, które mogą być mniej lub bardziej obfite. 

W przypadku kandydozy przewlekłej, która nie jest leczona dolegliwości są zmienne i niezbyt dokuczliwe. Czasem pojawia się dodatkowo pieczenie podczas oddawania moczu czy częstomocz. 

Jeśli nie ma objawów klinicznych, nie należy rozpoczynać leczenia. 20% kobiet jest bowiem bezobjawowym nosicielami grzybów Candida. 

U mężczyzn zakażenia zdarzają się rzadziej. Objawiają się:

• pieczeniem w czasie stosunku seksualnego,
• swędzeniem i pieczeniem penisa, 
• czerwonymi plamami na penisie, 
• wysypką.

Grzybica narządów płciowych – diagnostyka

Gdy choroba ma charakter nawracający lub ciężki przebieg wykonać trzeba badanie mykologiczne, aby określić wrażliwość na leczenie danego szczepu grzyba. Niektóre gatunki wykazywać mogą bowiem odporność na wybrane leki, co skutkuje niepowodzeniem terapii. Lekarz pobrać więc może wymaz z pochwy. Kontrola nie jest konieczne, o ile objawy ustąpiły. 

Zakażenia mogą jednak powracać. Stan ten niekiedy wpływa na układ odpornościowy. Nie do końca wiadomo dlaczego tak się dzieje. Być może ma to związek z niską odpornością na zakażenia grzybicze lub nietolerancją glukozy. 

Podstawowe znaczenie w diagnostyce grzybicy narządów płciowych ma badanie mikroskopowe. W czasie jego wykonywania specjalista poszukuje komórek drożdżaków. Spore znaczenie ma również określenie ich ilości. Przy grzybiczym zapaleniu pochwy zaobserwować można przy okazji brak pałeczek mlekowych. 

W praktyce diagnostyka mikrobiologiczna grzybic zajmuje ponad tydzień. Wynika to z wolnego wzrostu drożdżaków.

Grzybica narządów płciowych – leczenie

Grzybica narządów płciowych to problem partnerów seksualnych i obie osoby wymagają leczenia. Leczeni nie powinni być jedynie mężczyźni, którzy nie mają objawów choroby. 

W przypadku grzybicy pochwy stosuje się leki przeciwgrzybicze w formie kremów, globulek, czopków czy tabletek. Z pomocą przychodzą klotrimazol, ekonazol, mikonazol, mikonazol czy ketokonazol. Wykazują skuteczność w 90% przypadków. Sprawdzają się jednak tylko przy grzybicach wywołanych przez Candida albicans. Na skutek nadwrażliwości na azole dość może niestety do zapalenia wątroby, co trzeba kontrolować. 

W przypadku innych zakażeń leki azolowe są mało skuteczne. Z pomocą przychodzi wówczas kwas borowy stosowany przez 14 dni dopochwowo w formie kapsułek. Sprawdza się też nystatyna, ale jej skuteczność jest niższa, bo sięga od 70 do 90%. Leczenie niepowikłanej grzybicy trwa krótko, bo od kilku do kilkunastu dni. To choroba, która nie jest nabywana w czasie stosunku seksualnego, a więc leczenia partnera nie jest obowiązkowe.

Inaczej sprawa wygląda w przypadku kandydozy powikłanej i nawrotowej. Tutaj stosuje się leczenie podtrzymujące, które trwa do 6 miesięcy. Przerwanie terapii często oznacza nawrót choroby. 

U mężczyzn w przypadku zakażenia stosuje się zewnętrzne leki przeciwgrzybicze w formie kremów. Na ogół terapia trwa tydzień. Leki aplikowane są na noc. Objawy ustępują już po 3-4 dniach. Leczenie trwa jednak dalej, aby nie doszło do ich nawrotu. 

Warto w czasie leczenia zadbać o odpowiednią dietę. Uwzględnić w niej trzeba świeże owoce i warzywa, drób, ryby, produkty pełnoziarniste, orzechy czy oliwkę z oliwek. Należy z kolei ograniczyć alkohol, kofeinę, tłuszcze zwierzęce, fast foodu i jasne pieczywo. 

Ogromne znaczenie ma odpowiednia profilaktyka grzybicy pochwy:

• codzienna zmiana bielizny,
• częste wymienianie podpasek i tamponów w czasie okresu, 
• stosowanie tamponów i podpasek bezzapachowych,
• dokładne mycie krocza,
• unikanie perfumowanych środków myjących,
• prowadzenie higienicznego trybu życia, 
• noszenie bielizny wykonanej z naturalnych materiałów,
• mycie się od przodu do tyłu.

Grzybica narządów płciowych – powikłania

Grzybica narządów płciowych, która nie jest w odpowiedni sposób leczona wiązać się może z poważnymi powikłaniami np. stanami zapalnymi wyższych odcinków dróg rodnych. To z kolei skutkuje  nawet niedrożnością jajowodów i mechaniczną niepłodnością. U kobiet w ciąży dojść może do zakażenia wewnątrzmacicznego i okołoporodowego płodu. 

Rzadko występuje kandydoza inwazyjna uogólniona. To ciężka forma grzybicy, w przypadku której grzyb razem z krwią wędruje po całym organizmie i niekiedy prowadzi do śmierci. Ma to związek np. z zakażeniem wirusem HIV.