Kreatynina podwyższona – co oznacza wysoka?

Kreatynina podwyższona w surowicy krwi może być powodem do niepokoju i może wskazywać na pewne problemy zdrowotne. Jakie są normy tego związku w wynikach krwi i w moczu? Kreatynina, będąc produktem rozpadu, nie stanowi już najmniejszej korzyści dla organizmu, dlatego jest wydalana z organizmu przez nerki. W niektórych chorobach proces jej wydalania może być zaburzony. 

Za co odpowiada kreatynina?

Duża liczba złożonych związków biochemicznych pracuje nad dostarczeniem mięśniom człowieka niezbędnej energii. Należy do nich kreatyna – kwas karboksylowy zawierający azot. Odgrywa ona ważną rolę w metabolizmie energetycznym.

Kreatyna powstaje w wątrobie, po czym wraz z krwią jest wysyłana do mięśni. Tam pod wpływem specjalnego enzymu substancja rozkłada się na metabolity, z których jednym jest kreatynina. Jest wydalany z organizmu przez nerki wraz z moczem. Jeśli wywiad wykazuje nadmiar kreatyniny we krwi, oznacza to brak równowagi w pracy nerek. 

Norma kreatyniny we krwi

Ilość kreatyniny wytwarzanej przez organizm zależy od wieku, płci i wielkości masy mięśniowej. Praktyka pokazuje, że u mężczyzn poziom kreatyniny jest wyższy niż u kobiet, a u dorosłych odpowiednio wyższy niż u dzieci.

Normalne wartości w zależności od wieku i płci odzwierciedliliśmy w tabeli:

Jednym z powodów, dla których poziom kreatyniny różni się w zależności od płci, jest to, że u kobiet procesy metaboliczne przebiegają wolniej, duży wpływ ma także tło hormonalne, które zmienia się szczególnie w okresie ciąży. 

Kiedy konieczne jest badanie krwi na kreatyninę?

Badanie ilości kreatyniny jest niezbędne, aby regularnie sprawdzać poprawność pracy nerek. Należy to robić w przypadku nadciśnienia tętniczego, cukrzycy lub upośledzonej tolerancji glukozy. Te schorzenia są najczęstszą przyczyną pogorszenia funkcji nerek.

Podwyższona kreatynina we krwi – objawy

Oznaki prawdopodobnej dysfunkcji nerek:

• obrzęk twarzy, dłoni i stóp;
• zmiana koloru moczu na czerwony odcień;
• ból dolnej części pleców;
• wysokie ciśnienie krwi;
• odwodnienie organizmu.

W przypadku odchylenia od normalnych wartości konieczne jest terminowe leczenie.

Przyczyny podwyższonego poziomu kreatyniny

Przyczyny powodujące podwyższony poziom kreatyniny we krwi pacjenta można podzielić na fizjologiczne i patologiczne.

Przyczyny fizjologiczne

• duża ilość masy mięśniowej
• spożywanie dużej liczby dań mięsnych
• stosowanie niektórych leków (antybiotyki tetracyklinowe, cefalosporyny, niesteroidowe leki przeciwzapalne).

Przyczyny patologiczne:

• ostra i przewlekła choroba nerek
• naruszenie drożności dróg moczowych
• choroby układu sercowo-naczyniowego, gdyż należy pamiętać, że z powodu upośledzonego ukrwienia cierpią nerki
• nadmierna aktywność tarczycy – od nadmiernej syntezy hormonów tarczycy rozpoczyna się proces rozpadu mięśni
• choroba popromienna
• nowotwory onkologiczne
• pęknięcia, kompresja i inne urazy mięśni
• wstrząs septyczny
• rozległe oparzenia
• patologie endokrynologiczne.

Przyczyny niskiego poziomu kreatyniny

Dla specjalisty obniżenie poziomu kreatyniny w surowicy krwi ma stosunkowo niską wartość diagnostyczną. Przyczynami mogą być:

• ciąża, szczególnie w pierwszych sześciu miesiącach rodzenia dziecka w ciele kobiety następuje redystrybucja krążenia krwi z powodu zwiększenia objętości łożyska naczyniowego
• brak białka zwierzęcego w diecie
• patologiczne zmniejszenie objętości masy mięśniowej – dystrofia mięśniowa.

Kreatynina podwyższona – wskazania do badania

• podejrzenie rozwoju niewydolności nerek
• jakakolwiek choroba nerek odmiedniczkowe zapalenie nerek, zespół policystyczny, kamica moczowa, zapalenie kłębuszków nerkowych
• poważne obrażenia lub oparzenia
• jakikolwiek uraz, zanik lub zerwanie mięśni
• choroby układu hormonalnego
• choroby układu sercowo-naczyniowego
• ostre choroby zapalne
• posocznica
• okres pooperacyjny.

Badanie krwi na kreatyninę

Ilość kreatyniny określa się na podstawie biochemicznego badania krwi. Zasady przygotowania do analizy biochemicznej na oznaczenie kreatyniny niewiele różnią się od standardów przygotowania do dowolnego badania krwi. Badanie przeprowadza się rano na czczo (ostatni posiłek nie później niż o 20:00). 

Dzień przed badaniem należy:

• unikać stresu
• ograniczyć aktywność fizyczną
• nie odwiedzać sauny
• nie pić alkoholu
• 1-2 godziny przed badaniem nie palić

Oczywiście zasady te komplikują życie pacjenta, ale nadal konieczne jest ich przestrzeganie, w przeciwnym razie wynik badania zostanie zniekształcony, co może prowadzić do błędnej diagnozy.

Wysoka kreatynina – o czym świadczy?

Jeśli odchylenia od normy wynikają z przyczyn fizjologicznych, a badania wykazują, że lekko podwyższona kreatynina występuje we krwi, to nie ma szczególnego powodu do zmartwień. 

Czym grozi podwyższona kreatynina? Szczególne znaczenie w przypadku kreatyniny ma dieta. I tak dla przykładu, spożywanie dużej ilości mięsa, które nie jest spowodowane zwiększonym zapotrzebowaniem organizmu na białko, powoduje wzrost kreatyniny, co może prowadzić do dny moczanowej, a także pogorszenie stanu nerek i wątroby. 

Kreatynina podwyższona – co oznacza?

Wzrost kreatyniny w biochemicznym badaniu krwi bardzo często wskazuje na obecność groźnych chorób, dlatego należy całkowicie zaufać lekarzowi w doborze leków. Samoleczenie może dokonać spustoszenia w organizmie.

W przypadku uszkodzenia nerek lub chorób układu sercowo-naczyniowego pacjentowi proponuje się hospitalizację i leczenie na zasadach szpitalnych. Oprócz leczenia choroby podstawowej, która spowodowała wzrost poziomu kreatyniny we krwi, lekarz przepisuje leki normalizujące metabolizm białek. Stosowana jest równocześnie detoksykacja pozaustrojowa – jest to złożony zabieg mechanicznego oczyszczania krwi. Najczęściej stosowana jest hemodializa, w czasie której krew żylna pacjenta jest oczyszczana przez złożony filtr (dializator).

Podwyższona kreatynina a picie wody oraz dieta

Ważnym aspektem normalizacji poziomu kreatyniny jest dieta oraz przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów. Wiele ulubionych potraw będzie musiało zostać odstawionych w przypadku niekorzystnych wyników badania.

Kreatynina podwyższona – jak obniżyć?

Produkty obniżające poziom kreatyniny to:

• warzywa i owoce
• fermentowane produkty mleczne, takie jak kefiry, jogurt
• owsianka, brązowy ryż, makaron z pszenicy durum
• chleb żytni i otrębowy
• orzechy włoskie
• miód