próba wysiłkowa
Badania

Próba wysiłkowa – czym jest? Jak przebiega badanie?

Próba wysiłkowa a właściwie wysiłkowe badanie EKG to popularna metoda służąca do diagnozowania choroby wieńcowej. Pacjent w tym przypadku jeździ na rowerku stacjonarnym lub maszeruje na bieżni. W tym czasie kontroluje się pracę jego serca oraz ciśnienie krwi. Ile trwa takie badanie i o czym informuje?

Na czym polega próba wysiłkowa?

EKG wysiłkowe nie jest badaniem inwazyjnym. Jednak nie zawsze można je wykonać. Przed jego rozpoczęciem do klatki pacjenta przykleja się specjalne elektrody. Na jego ramię zakłada się z kolei mankiet do mierzenia ciśnienia. Początkowo bada się EKG w spoczynku. 

Ile trwa EKG wysiłkowe?

Później pomiary wykonywane są już w trakcie jazdy na rowerze lub marszu na bieżni. Próba wysiłkowa trwa około 20 minut. W tym czasie zapisuje się EKG i ciśnienie tętnicze krwi. 

Podczas maszerowania na bieżni wykonuje się protokół Bruce’a. Co 3 minuty rośnie obciążenie, zmienia się prędkość oraz nachylenie bieżni. W przypadku roweru prędkość jest taka sama, ale rośnie obciążenie. 

Prawidłowe ciśnienie wynosi od 120 na 80 do 135 na 85 mm HG. Ciśnienie graniczne waha się od 140 do 159 na 90 mm HG. Próbę wysiłkową wykonuje się w ramach NFZ – o ile stosowne skierowanie wystawi kardiolog. Prywatnie jest to koszt 100-200 złotych. 

Próba wysiłkowa – wskazania do badania EKG

Ludzkie serce inaczej pracuje w spoczynku, a inaczej w przypadku wysiłku fizycznego. Standardowe badanie EKG nie pozwala na dokładne zbadanie pracy serca. Dlatego regularnie należy wykonywać wysiłkowe badanie EKG. 

Niektóre choroby kardiologiczne ujawniają się bowiem dopiero pod wpływem wysiłku. Próba wysiłkowa jest wykonywana i osób z chorobą wieńcową czy zaburzeniami rytmu serca. Poddawani są jej też sportowcy.  Wskazaniami do wykonania badania są:

  • otyłość,
  • nadciśnienie,
  • wysoki poziom cholesterolu,
  • niezidentyfikowane bóle w klatce piersiowej,
  • palenie papierosów,
  • choroby serca w bliskiej rodzinie.

Badanie wysiłkowe EKG wykonuje się także w diagnostyce choroby niedokrwiennej serca czy w rehabilitacji pozawałowej. Pozwala na ocenę wydolności układu krążenia. Próbę wykonuje się również przed planowaną koronarografia czy operacją wszczepienia bajpasów. 

Jakie są przeciwwskazania do wykonania próby wysiłkowej?

Okazuje się, próby wysiłkowej nie można wykonać u każdego. Tak jest np. przez pierwsze dwa dni po zawale, w przypadku niestabilnej choroby wieńcowej, gdy pacjent ma objawy zwężenia zastawki aortalnej, u osób z zaburzeniami rytmu serca czy u cierpiących na ostre rozwarstwienie aorty. 

Jak się przygotować do próby wysiłkowej?

Na samym starcie należy ogolić skórę klatki piersiowej, w miejscu naklejenia elektrod. Posiłek należy zjeść na około 3 godziny przed badaniem. Trzeba mieć jednak pod ręką wodę do picia. Przez kilka godzin zakazane jest palenie papierosów. Dzień przed i w dniu próby wysiłkowej nie można również spożywać alkoholu. Bardzo ważne jest poza tym wygodne ubranie. 

Czasem pod wpływem dużego wysiłku fizycznego stan pacjenta może ulec pogorszeniu. Wtedy badanie trzeba natychmiast przerwać. Tak dzieje wówczas, gdy pojawiają się:

  • migotanie przedsionków,
  • zawroty głowy,
  • ból w klatce piersiowej,
  • nagła bladość,
  • częstoskurcz komorowy,
  • ryzyko omdlenia.

Próba wysiłkowa – interpretacja badań

W sytuacji, gdy w trakcie badania nie doszło do żadnych niepokojących zdarzeń, a wynik EKG jest w normie, próba wysiłkowa daje wynik ujemny Oznacza to, że pacjent jest zdrowy. 

Martwić powinna dodatnia próba wysiłkowa. Może bowiem świadczyć o chorobie niedokrwiennej serca. Wtedy konieczna jest dalsza diagnostyka np. wykonanie koronarografii. 

Najważniejsze informacje:

  • Próba wysiłkowa to popularna metoda służąca do diagnozowania choroby wieńcowej. Pacjent w tym przypadku jeździ na rowerku stacjonarnym lub maszeruje na bieżni.
  • Próbę wysiłkową wykonuje się w ramach NFZ - o ile stosowne skierowanie wystawi kardiolog. Prywatnie jest to koszt 100-200 złotych.
  • Ujemny wynik badania świadczy, że pacjent jest zdrowy. Dodatnia próba wysiłkowa oznacza, że należy wykonać kolejne badania. Czasem okazuje się, że osoba badana cierpi na chorobę niedokrwienną serca.
  • Do badania nie trzeba się w żaden szczególny sposób przygotowywać. Przez kilka godzin nie należy jedynie jeść i palić papierosów. Warto też pamiętać o wygodnym stroju i butach.

FAQ - Najczęsciej zadawane pytania

Co to jest próba wysiłkowa?
Pacjent w tym przypadku jeździ na rowerku stacjonarnym lub maszeruje na bieżni. W tym czasie kontrolowana jest praca jego serca oraz ciśnienie krwi. Podczas maszerowania na bieżni wykonuje się protokół Bruce’a. Co 3 minuty rośnie obciążenie, zmienia się prędkość oraz nachylenie bieżni. W przypadku roweru prędkość jest taka sama, ale rośnie obciążenie.
Ile kosztuje wykonanie takiego badania?
Próbę wysiłkową można wykonać ramach Narodowego Funduszu Zdrowia za darmo. Skierowanie wystawia kardiolog. Prywatnie badanie kosztuje około 200 złotych.
Czy istnieją jakieś przeciwwskazania do wykonania próby wysiłkowej?
Badania nie można wykonać zaraz po zawale czy przy niestabilnej chorobie wieńcowej. Inne przeciwwskazania do jego wykonania to np. zaburzenia rytmu serca, rozwarstwienie aorty czy zwężenie zastawki aortalnej.
Co może wykazać próba wysiłkowa?
Badanie ma na celu zdiagnozowanie tych zmian w ukrwieniu i czynności serca, których nie można wychwycić podczas standardowego badania EKG spoczynkowego.
Jak przygotować się na test wysiłkowy?
Przed samym badaniem nie należy spożywać posiłków. Przez kilka godzin dobrze jest też nie pić mocnej kawy i herbaty czy podejmować dużego wysiłku fizycznego.