Lipidogram – co to za badanie? Jakie są normy?

Lipidogram to test diagnostyczny, który analizuje poziom lipidów tzn. tłuszczów we krwi. Składa się on z różnych parametrów, które dają informacje na temat poziomu wielu rodzajów lipidów i mogą służyć do oceny ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Jakie parametry określa lipidogram?

Lipidogram to badanie, które w usystematyzowany sposób daje informacje o stężeniach różnych składników lipidowych, takich jak cholesterol całkowity, cholesterol LDL, cholesterol HDL i triglicerydy we krwi. Polega ono na pobraniu próbki krwi od pacjenta i przeprowadzeniu analizy w laboratorium.

• Cholesterol lipidogram wskazuje całkowity pomiar, gdyż w czasie badania mierzy się ogólny poziom cholesterolu we krwi, który obejmuje zarówno cholesterol LDL – lipoproteiny o niskiej gęstości i HDL – lipoproteiny o wysokiej gęstości. Wysoki poziom cholesterolu całkowitego może zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
• Cholesterol LDL, który jest nazywany „złym” cholesterolem z uwagi na fakt, że wysoki poziom LDL może powodować gromadzenie się złogów w naczyniach krwionośnych i zwiększać ryzyko miażdżycy oraz chorób serca.
• Cholesterol HDL nazywany „dobrym” cholesterolem, ponieważ pomaga w usuwaniu nadmiaru cholesterolu z organizmu. Wysoki poziom HDL jest pożądany, gdyż może zmniejszać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
• Triglicerydy są rodzajem lipidów obecnym we krwi. Wysokie stężenie triglicerydów może być związane z otyłością, insulinoopornością i chorobami serca.
• Badanie oblicza stosunek cholesterolu LDL do HDL. Ten wskaźnik otrzymujemy, dzieląc stężenie cholesterolu LDL przez stężenie cholesterolu HDL.

Lipidogram – czy trzeba być na czczo? Kiedy zrobić?

Lipidogram robi się na czczo i jest on często wykonywany jako część rutynowych badań krwi lub w przypadku podejrzenia zaburzeń lipidowych.

Warto rozważyć wykonanie lipidogramu w następujących przypadkach:

• Jeżeli obejmują cię czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, takie jak palenie papierosów, otyłość, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, historię chorób sercowo-naczyniowych w rodzinie, lipidogram może być zalecany.
• Jeśli masz historię wysokich poziomów cholesterolu lub triglicerydów, lub jeśli masz zdiagnozowane zaburzenia lipidowe, lekarz może zalecić regularne badanie lipidogramu w celu monitorowania stanu lipidów we krwi i oceny skuteczności leczenia.
• Lipidogram jest często wykonywany jako część rutynowych badań profilaktycznych, zwłaszcza u osób dorosłych, aby ocenić ogólny profil lipidowy i ewentualne ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
• W niektórych przypadkach, przed planowaną interwencją medyczną, taką jak operacja serca, lekarz może zalecić wykonanie lipidogramu w celu oceny ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych i odpowiedniego planowania leczenia.

Lipidogram – przygotowanie do badania

Badanie lipidogram wykonuje się na czczo!

Przed badaniem lipidogramu poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, suplementach i preparatach ziołowych. Niektóre leki i suplementy mogą wpływać na wyniki badania, dlatego lekarz może zalecić tymczasowe wstrzymanie ich przed badaniem.

Przed lipidogramem zaleca się unikanie spożywania alkoholu przez co najmniej 24 godziny. W zależności od laboratorium, mogą istnieć różnice w zaleceniach dotyczących lipidogramu w zależności od płci i wieku. Upewnij się, że jesteś świadomy ewentualnych różnic i zgodnie z nimi przygotowujesz się do badania.

Jak poprawić lipidogram?

Poprawa lipidogramu, czyli poprawa profilu lipidowego we krwi, może być osiągnięta poprzez wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych i stylu życia.

Stosuj zrównoważoną, bogatą w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, zdrowe źródła białka np. ryby, chude mięso, rośliny strączkowe) oraz zdrowe tłuszcze (np. awokado, orzechy, nasiona. Unikaj nasyconych i trans tłuszczów, które mogą zwiększać poziom cholesterolu LDL. Ogranicz spożycie produktów wysoko przetworzonych, bogatych w cukry i tłuszcze nasycone.

Regularna aktywność fizyczna, tak jak chodzenie, bieganie, pływanie czy jazda na rowerze, może pomóc w podniesieniu poziomu cholesterolu HDL (dobry cholesterol) i obniżeniu poziomu trójglicerydów. Staraj się wykonywać co najmniej 150 minut umiarkowanej aktywności fizycznej lub 75 minut intensywnej aktywności fizycznej każdego tygodnia.

Co istotne, utrzymanie zdrowej masy ciała lub redukcja nadmiernych kilogramów może wpływać na poprawę profilu lipidowego. Nadwaga i otyłość są związane z podwyższonym poziomem cholesterolu LDL i trójglicerydów, a także z obniżonym poziomem cholesterolu HDL.

Palenie papierosów negatywnie wpływa na poziom lipidów we krwi, podnosząc poziom cholesterolu LDL i trójglicerydów, jednocześnie obniżając poziom cholesterolu HDL. Zrezygnowanie z palenia jest ważne dla poprawy lipidogramu i ogólnego zdrowia sercowo-naczyniowego podobnie jak spożywanie alkoholu.

Lipidogram – normy cholesterolu i trójglicerydów

Normy lipidogramu mogą się nieco różnić w zależności od laboratorium i regionu, ale poniżej przedstawiam przybliżone wartości referencyjne dla najważniejszych parametrów lipidowych:

1. Cholesterol całkowity:
   • Poziom prawidłowy: poniżej 200 mg/dl (5.2 mmol/l)
   • Poziom graniczny (podwyższony): 200-239 mg/dl (5.2-6.2 mmol/l)
   • Poziom wysoki: 240 mg/dl (6.2 mmol/l) lub wyżej
2. Cholesterol LDL:
   • Poziom optymalny: poniżej 100 mg/dl (2.6 mmol/l)
   • Poziom bliski optymalnemu: 100-129 mg/dl (2.6-3.3 mmol/l)
   • Poziom graniczny (podwyższony): 130-159 mg/dl (3.4-4.1 mmol/l)
   • Poziom wysoki: 160 mg/dl (4.1 mmol/l) lub wyżej
3. Cholesterol HDL:
   • Poziom dobry: 60 mg/dl (1.6 mmol/l) lub wyżej
   • Poziom niekorzystny: poniżej 40 mg/dl (1.0 mmol/l) u mężczyzn i poniżej 50 mg/dl (1.3 mmol/l) u kobiet
4. Trójglicerydy:
   • Poziom prawidłowy: poniżej 150 mg/dl (1.7 mmol/l)
   • Poziom graniczny (podwyższony): 150-199 mg/dl (1.7-2.2 mmol/l)
   • Poziom wysoki: 200 mg/dl (2.3 mmol/l) lub wyżej

Lipidogram – cena badania. Ile kosztuje?

Cena badania lipidogramu może się różnić w zależności od wielu czynników, takich jak region, laboratorium, rodzaj ubezpieczenia zdrowotnego, a także od dodatkowych składników lipidogramu, które mogą być włączone do badania.

W niektórych przypadkach lipidogram może być wliczony w koszt rutynowych badań krwi lub w badania profilu lipidowego. W innych przypadkach, jeśli lipidogram jest wykonywany samodzielnie lub jako dodatkowe badanie, koszt może być niższy. W cennikach znalezionych w internecie ceny wahają się od 40 do 70 złotych.