Azotyny w moczu to substancje, które nie powinny znajdować się w moczu. Są to sole kwasu azotawego, które powstają z azotanów używanych w branży spożywczej. Azotyny są biologiczną trucizną dla organizmu, powodują bowiem utlenianie hemoglobiny do postaci methemoglobiny. Prowadzi to do zakłócenia procesu transportu tlenu do tkanek i sprawnemu usuwaniu dwutlenku węgla z organizmu.
Czym są azotyny w moczu?
Azotyny powstają z azotanów – pochodnych soli azotu. Substancje te dostają się do organizmu wraz z pokarmem pochodzenia roślinnego. Warzywa i owoce pochłaniają azotany z gleby, która jest nawożona azotem.
W organizmie azotany są filtrowane przez nerki, niewielka ich część osiada w pęcherzu. Azotany w moczu są obecne w podwyższonym stanie po zjedzeniu szpinaku, kapusty lub marchwi i nie jest to złe zjawisko. Jeżeli w narządach układu moczowego obecne są bakterie chorobotwórcze, azotany są przekształcane w azotyny.
Podwyższona grupa ryzyka
Najczęściej obecność azotynów w moczu wskazuje na infekcję bakteryjną. W grupie najbardziej narażonej na podwyższone azotyny w moczu znajdują się:
- kobiety, zwłaszcza w okresie menopauzy, ze względu na cechy anatomiczne układu moczowo-płciowego takie, jak krótka cewka moczowa
- mężczyźni, u których zdiagnozowano przerost tkanki gruczołu krokowego lub zapalenie gruczołu krokowego powodujące zatrzymanie moczu
- osoby starsze, u których jest obniżona odporność organizmu na bakterie
- kobiety w ciąży z powodu obniżonej odporności, wahań hormonalnych, podwyższonego ciśnienia w jamie brzusznej
- pacjenci, którzy przeszli operacje narządów jamy brzusznej i interwencje w układzie moczowo-płciowym, w tym w celach diagnostycznych
- pacjentów z cukrzycą i niedoborem odporności.
Azotyny w moczu – dlaczego pojawiają się?
Jeśli w moczu pojawiają się azotyny, świadczy to o aktywności bakterii chorobotwórczych, takich jak E. coli, Klebsiella, enterobakterie. Żywią się one azotanami, zamieniając je w azotyny. Należy pamiętać, że brak azotynów w moczu nie oznacza braku infekcji. Niektóre rodzaje gronkowców i paciorkowców nie wykazują zainteresowania azotanami.
Szczególną uwagę należy zwrócić na zawartość azotynów w moczu kobiety w ciąży. Azotyny w moczu w ciąży wskazują na procesy zapalne, które mogą prowadzić do:
- uszkodzenia narządów wewnętrznych i ośrodkowego układu nerwowego, powodujące nieprawidłowości rozwojowe płodu
- przedwczesnego porody, w tym – we wczesnych stadiach
- niedoboru tlenu, powodującego do zaburzenia metabolizmu u płodu, zaburzenia rytmu serca, niewłaściwego wykształcenia układu naczyniowego.
Azotyny w moczu często znajdują się u pacjentów z zapaleniem pęcherza moczowego, ostrym i przewlekłym odmiedniczkowym zapaleniem nerek oraz kamicą moczową.
Azotyny w moczu u dzieci często wiążą się z długotrwałym noszeniem pieluchy. Uniemożliwia to normalne oddychanie skóry. W efekcie w okolicy narządów płciowych powstaje korzystne środowisko dla rozwoju bakterii.
Wykrycie soli azotu w moczu dziecka wiąże się czasami z niedostateczną higieną i zakażeniem Escherichia coli.
Wskazania do badania azotynów
Test azotynów nie jest jedynym wskaźnikiem sterylności moczu, ale w połączeniu z innymi wskaźnikami diagnostycznymi jest uważany za dostarczający istotnych informacji.
Azotyny w moczu bada się szczególnie w następujących przypadkach:
- podejrzenie zapalenia pęcherza moczowego lub cewki moczowej
- przerost prostaty u mężczyzn
- przeprowadzanie inwazyjnych zabiegów lub interwencji chirurgicznej na narządach miednicy
- cukrzyca
- aborcje, poronienia i przedwczesne porody u kobiet
Przygotowanie do pobrania próbki
Aby uzyskać wiarygodne wyniki badania, należy odpowiednio przygotować się do pobrania biomateriału. Ważne jest, aby postępować zgodnie z tymi zaleceniami:
- 24 godziny przed pobraniem moczu należy powstrzymać się od współżycia
- na kilka dni przed analizą powinno się odstawić leki zawierające witaminę C
- w przeddzień oddawania moczu nie wolno spożywać alkoholu
- bezpośrednio przed pobraniem moczu przeprowadzić zabiegi higieniczne bez użycia środków antyseptycznych, mydła lub żelu
- zebrać materiał do sterylnego, suchego pojemnika
Mocz na azotany należy pobierać rano, tuż po przebudzeniu. Do analizy potrzebna jest tzw. mocz środkowy. W wypadku azotynów w moczu nie ma określonej normy.
Najważniejsze informacje:
- Azotyny w moczu wskazują najczęściej na infekcję układu moczowego związanych z bakteria Escherichia coli, czy Klebsiella.
- Podwyższone azotyny w moczu są zagrożeniem dla kobiet w ciąży, ponieważ nieleczona infekcja prowadzi do przedwczesnego porodu, niewydolności nerek lub nadciśnienia.
- Azotyny w przypadku dzieci manifestują się bólem brzucha oraz bolesnym oddawaniem moczu.
- W przypadku azotynów w moczu nie ma określonej normy.
FAQ - Najczęsciej zadawane pytania
- Co oznacza wysoki poziom azotynów w moczu?
- Podwyższona liczba bakterii i azotynów w moczu wskazuje na obecność infekcji bakteryjnej nerek i/lub dróg moczowych
- Kiedy azotyny pojawiają się w moczu?
- Azotyny pojawiają się w moczu podczas infekcji bakteryjnych. Wynik zależy od obecności bakterii zdolnych do redukcji azotanów, ich liczby oraz czasu zatrzymania moczu w pęcherzu.
- Dlaczego azotyny są niebezpieczne?
- Po uwolnieniu do krwi azotyny mogą powodować głód tlenowy, negatywnie wpływać na funkcjonowanie przewodu pokarmowego. A najgorsze jest to, że zwiększają ryzyko zachorowania na raka.
