Hiperkaliemia

Hiperkaliemia związana jest z nadmiarem potasu w organizmie człowieka. Taki stan może objawiać się między innymi osłabieniem, rozdrażnieniem, a także nudnościami, a nawet arytmią. Leczenie hiperkaliemii w dużej mierze zależne jest od jej przyczyn, dlatego ich ustalenie jest tak istotne.

Czym jest hiperkaliemia?

Hiperkaliemia to podwyższony poziom potasu we krwi. Potas jest jednym z najważniejszych elektrolitów występujących w organizmie człowieka, zaraz obok wapnia, magnezu i sodu. Optymalny poziom wszystkich elektrolitów umożliwia prawidłowe funkcjonowanie, dlatego jest tak ważny. Niewłaściwy poziom jednego z elektrolitów, na przykład potasu, może powodować nieprzyjemne objawy, takie jak drżenie rąk lub skurcze mięśni.

Stężenie potasu

Norma potasu we krwi wynosi od 3,6 do 5,2 mmol/l. Hiperkaliemia pojawia się przy stężeniu potasu wyższym niż 5,2 mmol/l. Łagodna hiperkaliemia obejmuje stężenie potasu od 5,3 do 5,9 mmol/l. Może ono nie dawać znaczących objawów. Natomiast przy wyższych nadwyżkach, czyli od 6,0 do 6,5 mmol/l i powyżej, mogą pojawiać się u pacjenta pewne nieprzyjemne dolegliwości. Wśród nich można wskazać następujące:

• osłabienie i rozdrażnienie,
• bezsenność,
• drżenie i kurczliwość mięśni,
• zaburzenia pracy serca,
• nudności i wymioty,
• biegunki,
• obrzęki.

Objawy hiperkaliemii

Wskaźnik nadmiaru potasu objawia się w niespecyficzny sposób. Niewielkie nadwyżki potasu w organizmie najczęściej nie dają widocznych objawów. Problemy pojawiają się przy większym poziomie tego elektrolitu. Hiperkaliemia umiarkowana oraz ciężka może dawać dość znaczące objawy, dlatego nie można ich ignorować. Wśród głównych sygnałów alarmowych można wskazać osłabienie i szybkie męczenie się, występowanie duszności, a także wiotczenie mięśni oraz zaburzenia pracy serca.

Przyczyny hiperkaliemii

Opisywana nieprawidłowość może mieć dość zróżnicowane przyczyny. Nieprawidłowe stężenie potasu odnotowuje się przede wszystkim w przebiegu niektórych schorzeń. Może to być między innymi ostra lub przewlekła niewydolność nerek, a także niewydolność serca oraz cukrzyca. Podwyższenie poziomu potasu może wystąpić także w niedoczynności nadnerczy, kwasicy cukrzycowej lub metabolicznej, a także w przebiegu chorób nowotworowych. Taki stan rzeczy może być spowodowany również niedotlenieniem tkanek oraz zaburzeniami gospodarki wodno-elektrolitowej.

Wpływ leków na hiperkaliemię

Hiperkaliemia to stan, który może być także spowodowany stosowaniem niektórych leków. Wśród nich wymienia się następujące grupy środków medycznych:

• leki moczopędne,
• blokery receptora angiotensynowego,
• inhibitory konwertazy angiotensyny,
• niesteroidowe leki przeciwzapalne,
• leki immunosupresyjne,
• leki przeciwko drobnoustrojom.

Hiperkaliemia może nastąpić również na skutek stosowania preparatów z potasem. Dlatego powinno się je używać pod kontrolą lekarza, a także cyklicznie kontrolować poziom potasu we krwi.

Niewskazane produkty

Hiperkaliemia może być związana ze spożywaniem dużej ilości produktów z wysoką zawartością potasu. W razie potrzeby zaleca się wykluczenie z diety poszczególnych produktów, dzięki czemu poziom potasu się zmniejszy. Duże znaczenie ma przede wszystkim ograniczenie soli, dużych ilości świeżych i suszonych owoców, a także warzyw strączkowych oraz korzeniowych. Sporą ilość potasu można znaleźć również w wyrobach zbożowych oraz kakao.

Produkty zalecane

Hiperkaliemia u pacjentów wymaga spożywania produktów ze stosunkowo niską zawartością potasu. Wśród nich można wskazać między innymi jasne pieczywo oraz biały ryż. Zalecane produkty to także jaja i nabiał, w tym sery żółte. Osoby zmagające się z hiperkaliemią powinny unikać picia wody z zawartością jonów potasu, a także stosować przyprawy bez zbędnych dodatków.

Leczenie przyczyn i skutków

Sposób leczenia hiperkaliemii w dużej mierze zależny jest od przyczyn powstania tego stanu. Umiarkowane podwyższenie poziomu potasu wymaga konsultacji z lekarzem oraz oznaczenia poziomu tego elektrolitu we krwi. Natomiast w przypadku ciężkiej hiperkaliemii może nawet dojść do hospitalizacji. U pacjenta może również wystąpić hiperkaliemia rzekoma, która także wymaga konsultacji ze specjalistą.

Hiperkaliemia leczona jest przede wszystkim przez usunięcie z jadłospisu wszystkich produktów z wysoką zawartością potasu. W niektórych sytuacjach wskazane może być stosowanie leków moczopędnych. Ciężkie przypadki wymagają hospitalizacji, podczas której stosuje się wlewy dożylne oraz dializy.