Enzymy trzustkowe

Enzymy trzustkowe to enzymy trawienne, które są obecne w soku trzustkowym. Odgrywają istotną rolę w procesie trawienia, ponieważ są niezbędne do rozkładu poszczególnych substancji.

Jakie są enzymy trzustkowe?

Enzymy trzustkowe występujące w soku trzustkowym są dość zróżnicowane. Wśród ich podstawowych rodzajów można wyszczególnić następujące:

• enzymy trawiące tłuszcze, takie jak fosfolipaza, esterazy, lipaza trzustkowa,
• enzymy trawiące cukry, takie jak amylaza,
• enzymy trawiące białka, takie jak elastazy, karboksypeptydazy, trypsyna, chymotrypsyna.

Za najważniejsze w organizmie człowieka uznawane są takie enzymy trzustkowe jak: amylaza, lipaza oraz elastaza. Amylaza odpowiedzialna jest za rozkładanie cukrów złożonych do cukrów prostych. Jej prawidłowy poziom to od 10 do 490 U/I w moczu oraz od 25 do 125 U/I we krwi.

Lipaza umożliwia rozkład tłuszczów do kwasów tłuszczowych. Wartość tego enzymu trzustkowego nie powinna być we krwi wyższa niż 150,0 U/I. Natomiast elastaza odpowiada za rozkład białek na mniejsze cząsteczki. Norma dla elastazy to 200 ug/g w kale.

Badanie enzymów trzustkowych

Enzymy trzustki można określić dzięki wykonaniu stosownych badań. Ich specyfika zależna jest od rodzaju badanego enzymu trzustkowego. Enzymy trzustkowe podwyższone występują w przebiegu różnych schorzeń. Badanie lipazy wykonuje się w celu wykluczenia zapalenia trzustki o charakterze ostrym i przewlekłym, a także guzów trzustki.

Amylazę bada się przy podejrzeniu wirusowego zapalenia wątroby, duru brzusznego, niewydolności nerek, a także alkoholizmu. Natomiast badanie elastazy realizowane jest u osób z podejrzeniem cukrzycy i osteoporozy, a także niewydolności trzustki.

Amylaza, lipaza i elastaza

Enzymy trzustkowe bada się na różne sposoby, w zależności od ich rodzaju. Wśród podstawowych metod badań można wskazać następujące:

• badanie lipazy z surowicy krwi,
• badanie amylazy z surowicy krwi lub z moczu,
• badanie elastazy z kału.

Enzymy trzustkowe cena w dużej mierze zależna jest od rodzaju wykonanego badania. Może się również różnić w zależności od oferty wybranego laboratorium. Enzymy trzustkowe można zbadać za darmo w ramach NFZ. Skierowanie na amylazę można uzyskać od lekarza POZ, a skierowania na lipazę i elastazę od lekarza specjalisty.

Koszt wykonania lipazy z surowicy krwi prywatnie to ok. 30 zł. Cena badania amylazy wynosi kilkanaście złotych, zarówno z moczu, jak i z krwi. Natomiast koszt wykonania badania elastazy z kału to ok. 200 zł.

Obniżone enzymy trzustkowe

Niskie enzymy trzustkowe mogą być sygnałem wielu problemów zdrowotnych. Obniżone stężenie amylazy może świadczyć zarówno o uszkodzeniu trzustki, jak i wątroby. Niedobór enzymów trzustkowych objawy w tym przypadku to bóle brzucha, wymioty, zatrzymanie gazów i stolca, a także gorączka.

Niedobór elastazy może się objawiać bólami brzucha oraz zmianą rytmu wypróżnień. Taki stan rzeczy może sugerować na przykład niewydolność trzustki lub stan zapalny tego narządu. Natomiast obniżenie poziomu lipazy może pojawiać się w przypadku przewlekłego uszkodzenia trzustki oraz objawiać się między innymi biegunkami tłuszczowymi.

Podwyższone enzymy trzustkowe

Podwyższone enzymy trzustkowe mogą świadczyć o występowaniu wielu schorzeń. Podwyższony poziom amylazy może pojawiać się w przebiegu następujących problemów zdrowotnych:

• niewydolność nerek,
• niedrożność jelit,
• zapalenie płuc,
• zapalenie jajowodów,
• zapalenie wyrostka robaczkowego,
• choroba Leśniowskiego-Crohna,
• stosowanie niektórych leków.

Podwyższony poziom lipazy może świadczyć o zapaleniu trzustki i niedrożności jej przewodów, chorobach nerek, zapaleniu otrzewnej, a także perforacji wrzodów. Nadmierny poziom elastazy może sugerować między innymi niewydolność trzustki lub jej stan zapalny.

Amylaza i lipaza, jaki jest profil trzustkowy i rak trzustki to jest zagadnienie, nad którym zastanawia się wielu pacjentów. Podwyższone enzymy trzustkowe mogą wskazywać na choroby nowotworowe.

Enzymy trzustkowe w tabletkach

Suplementacja enzymów trzustkowych zalecana jest w niektórych grupach pacjentów. Są to najczęściej osoby zmagające się z niewydolnością trzustki. Takie zalecenia mogą otrzymać następujące osoby:

• chore na mukowiscydozę,
• z zapaleniem trzustki,
• z niedrożnością przewodów trzustkowych,
• starsze.

Działanie wsparcia farmakologicznego

Enzymy trzustkowe w tabletkach mogą wpływać na poprawę wchłaniania białek i tłuszczów. Jednak takie leczenie powinno być stosowane na wyraźne zalecenie lekarza, który określi odpowiednie dawkowanie. Początkowe dawki dla osób z niewydolnością trzustki kształtują się następująco:

• 2000-4000 j. FIP lipazy na 120 ml mieszanki mlecznej u niemowląt,
• 1000 j. FIP lipazy na 1 kg masy ciała na posiłek u dzieci do 4 roku życia,
• 500 j. FIP lipazy na 1 kg masy ciała na posiłek u dzieci powyżej 4 roku życia.

Nie powinno się przekraczać dawki 10 000 j. FIP lipazy na kg masy ciała na dobę oraz 2500 j. FIP lipazy na kg masy ciała na posiłek. Enzymy trzustkowe w tabletkach bez recepty również są dostępne. Można je zakupić w różnych formach, zarówno kapsułek, jak i mikrosfer.

Cena badania enzymów trzustkowych

Enzymy trzustkowe można zakupić w aptekach, zarówno stacjonarnych, jak i funkcjonujących on-line. Koszt zakupu preparatu zależny jest od jego rodzaju i wynosi od kilku do kilkunastu złotych. Dawkowanie powinno być dobrane indywidualnie do pacjenta, najlepiej przez lekarza.

Standardowe dawkowanie u osób dorosłych to 40 000-50 000 jednostek do posiłków. Można je wdrożyć po wykluczeniu istotnych problemów zdrowotnych przez lekarza. W przypadku odczuwania dolegliwości warto zdecydować się również na zmianę stylu życia. Duże znaczenie ma stosowanie odpowiedniej diety, a także wyeliminowanie używek.