Audiometria tonalna

Audiometria tonalna jest powszechnie stosowanym testem diagnozowania zaburzeń słuchu. Podczas tego badania specjalista ocenia zdolność pacjenta do rozpoznawania dźwięków o różnej częstotliwości. Wykorzystywane są specjalne słuchawki, które emitują dźwięki o różnej intensywności, a pacjent reaguje na nie, wskazując ich słyszalność. Ten precyzyjny test pozwala identyfikować nawet najmniejsze uszkodzenia słuchu oraz określić typ i stopień utraty słuchu. W artykule omówimy, jak przebiega audiometria tonalna, jej znaczenie i jakie korzyści płyną z jej przeprowadzenia.

Audiometria totalna – czym jest?

Kłopoty ze słyszeniem rozwijają się w dolegliwość typową dla współczesnego świata. W społeczeństwach o wyższej średniej wieku, problemy z niedosłuchem pojawiają się z większą częstotliwością. Podstawową metodą diagnozowania sprawności słuchu jest audiometria tonalna. To badanie opiera się na indywidualnej reakcji pacjenta na słyszane dźwięki.

Audiometria tonalna, znana również jako PTA (ang. Pure Tone Audiometry), pozwala na ocenę zakresu i typu uszkodzenia słuchu u pacjenta.

Utrata słuchu może dotyczyć jednego lub obu uszu, może mieć charakter nagły, przewlekły albo być nieodwracalna. Wyróżniamy różne stopnie ubytku słuchu:

• Ubytek słuchu lekki: osoby z takim ubytkiem nie słyszą cichych dźwięków i mają problem z rozumieniem mowy w obecności hałasu (30-40dB).
• Ubytek słuchu średni: tacy ludzie nie słyszą cichych i średnio głośnych dźwięków, a ich zdolność rozumienia mowy jest znacznie ograniczona, szczególnie przy hałasie (40-60dB).
• Ubytek słuchu głęboki: osoby z tym stopniem ubytku słyszą jedynie bardzo głośne dźwięki i mają duże trudności z uczestniczeniem w rozmowach grupowych, zwłaszcza w hałasie (70-90dB).
• Resztki słuchowe: osoby mogą słyszeć jedynie dźwięki o bardzo wysokim natężeniu (100-120dB).
• Głuchota: kompletny brak reakcji na dźwięk.

Audiometria tonalna to badanie, które jest nieinwazyjne i całkowicie bezpieczne, aczkolwiek wymaga aktywnego udziału pacjenta oraz współpracy z lekarzem. W trakcie badania używa się audiometru, który generuje dźwięki o różnej głośności i tonie

Audiometria tonalna – wskazania i przeciwskazania do badania

Zagadnienia związane z utratą słuchu są identyfikowane za pomocą badań przesiewowych, na podstawie zaleceń lekarza medycyny pracy lub otolaryngologa, którzy zauważają niepokojące objawy u pacjenta. Najczęściej audiometria tonalna jest zalecana, gdy pojawia się podejrzenie problemów ze słuchem.

Badanie to jest również stosowane w przypadkach takich jak:

• kontuzje głowy,
• zapalenie opon mózgowych,
• choroby mózgu, w tym aneurysmy czy nowotwory,
• stwardnienie rozsiane.

Kieruje się na nie również osoby, u których istnieje podejrzenie niedosłuchu przewodzeniowego, objawiającego się między innymi:

• lepszym odbiorem mowy przez telefon w porównaniu do rozmów twarzą w twarz,
• podgłaśnianiem telewizora czy radia,
• łatwiejszym rozumieniem mowy w środowisku hałaśliwym niż w ciszy.

Tego typu niedosłuch często wynika z zablokowania przewodu słuchowego przez woskowinę lub z powodu chorób ucha zewnętrznego i środkowego. Częstą przyczyną są też nieleczona infekcje górnych dróg oddechowych.

Audiometria tonalna jest również wskazana przy podejrzeniu niedosłuchu odbiorczego, który może być spowodowany uszkodzeniem części ucha wewnętrznego, nerwu słuchowego lub ścieżek słuchowych w mózgu. Do typowych przyczyn należą nowotwory mózgu, aneurysmy, zapalenia opon mózgowych, urazy głowy oraz wady wrodzone.

Osoby z niedosłuchem odbiorczym często:

• mają problem z rozumieniem mowy w hałasie,
• zmagają się z odróżnieniem dźwięków i pojedynczych słów,
• odczuwają dyskomfort lub reagują nerwowo na głośne dźwięki,
• lepiej słyszą dźwięki o niskiej częstotliwości.

Chociaż badanie PTA jest bezpieczne, istnieją sytuacje, które uniemożliwiają jego przeprowadzenie:

• klaustrofobia – ze względu na konieczność przebywania w małej, zamkniętej kabinie audiometrycznej,
• brak możliwości współpracy z pacjentem – co może występować u małych dzieci, osób z zaburzeniami psychicznymi lub pacjentów w stanie otępienia.

Audiometria tonalna – przebieg badania

Podczas audiometrii tonalnej, znanej także jako test PTA, osoba poddawana badaniu zasiada w specjalnie przygotowanej, wyciszonej izolatce. To właśnie tam, w tej zacisznej przestrzeni, dokonuje się oceny zdolności słuchowych pacjenta. Badanie to jest przeprowadzane przez specjalistów takich jak audiolog, otolaryngolog, doświadczoną pielęgniarkę lub protetyka słuchu.

W trakcie procedury, badany ma na uszach słuchawki, przez które emitowane są dźwięki o zróżnicowanym natężeniu. Jego zadaniem jest sygnalizowanie, za pomocą przycisku, który trzyma w dłoni, momentu, w którym dźwięk staje się słyszalny. To dla badającego znak, by regulować głośność sygnału. Badanie odbywa się osobno dla każdego ucha i zazwyczaj zajmuje od 20 do 30 minut.

W pewnych sytuacjach, dla uzyskania bardziej wiarygodnych wyników, stosuje się dodatkowo słuchawkę kostną, którą umieszcza się za uchem pacjenta. Emituje ona dźwięki, które mają za zadanie uzupełnić testowane tony i tym samym poprawić precyzję badania.

Dzięki testowi PTA można nie tylko ustalić stopień uszkodzenia słuchu, ale również zidentyfikować rodzaj niedosłuchu – czy to przewodzeniowy, czy odbiorczy.

Wyniki badania audiometrii i ich interpretacja

Rezultaty audiometrii tonalnej są dostępne od ręki; pacjent otrzymuje je w formie wydruku audiogramu tuż po zakończeniu badania. Audiogram to wykres, na którym lewa strona odpowiada dźwiękom o niskiej częstotliwości, a prawa – wysokiej. Na wykresie zaznaczone są dwie linie: jedna ciągła, reprezentująca przewodnictwo powietrzne i druga przerywana, oznaczająca przewodnictwo kostne. Ich umiejscowienie oraz kształt są wskaźnikami typu i stopnia niedosłuchu.

Odczytanie i analizę wyników powinien przeprowadzić doświadczony lekarz. Idealny obraz na audiogramie prezentuje linie blisko siebie, co sugeruje, że pacjent nie ma problemów ze słuchem.

Jeżeli linie na wykresie są od siebie oddalone, wskazuje to na pewne nieprawidłowości w funkcjonowaniu aparatu słuchowego. W sytuacji, gdy linia kostna znajduje się w normie, ale próg słyszenia dźwięków przewodzonych przez powietrze jest podwyższony, diagnoza może wskazywać na niedosłuch przewodzeniowy. Natomiast, kiedy obie linie znajdują się blisko siebie, ale charakteryzują się podwyższonym progiem słyszenia, może to świadczyć o niedosłuchu odbiorczym.

Badania słuchu i dzieci

Audiometria tonalna wymaga aktywnego udziału pacjenta, co sprawia, że badanie to nie zawsze jest możliwe do przeprowadzenia u najmłodszych dzieci. Zwykle dopiero dzieci powyżej 6. roku życia mogą być poddane tej procedurze. Dla maluchów poniżej tego wieku oraz dla niemowląt istnieją inne metody oceny słuchu, które nie wymagają świadomej współpracy z badanym.

Wśród standardowych testów słuchu stosowanych u dzieci do 6. roku życia wyróżniamy:

• otoemisja akustyczna,
• badanie potencjałów słuchowych, znane też jako ABR czy BERA,
• tympanometria.

Ciekawostką jest, że w Polsce każde nowo narodzone dziecko ma prawo do bezpłatnego badania przesiewowego słuchu. Dodatkowo, każdy maluch urodzony po roku 2002 posiada w swojej książeczce zdrowia specjalną naklejkę z wynikiem tego badania.

Diagnostyka słuchu u noworodków jest realizowana zazwyczaj w drugim dniu życia maluszka, kiedy to można być pewnym, że kanał słuchowy nie jest już zablokowany przez mazią płodową. Metoda TEOAE, czyli rejestrowania otoemisji akustycznych wywołanych trzaskiem, jest całkowicie bezpieczna, nieinwazyjna i nie wywołuje bólu.

Cena audiometrii totalnej

Badanie audiometrii można zrobić na koszt Narodowego Funduszu Zdrowia albo w prywatnym gabinecie. Badanie PTA prywatnie kosztuje pomiędzy 45 a 60 zł. Warto skonsultować się ze swoim ubezpieczycielem i dowiedzieć się, czy Twój pakiet obejmuje tego typu badania.