Przezroczysty mocz – co oznacza?

Kolor moczu jest ważną cechą diagnostyczną stanu układu płciowo-moczowego. Bezbarwny, przezroczysty mocz może być wynikiem przyjmowania leków moczopędnych, zmiany trybu picia lub poważnej choroby w tym cukrzycy. Bardzo jasny mocz nie powinien budzić paniki, ale być sygnałem do konsultacji z lekarzem.

Skład chemiczny, kolor i zapach moczu zależą od funkcjonowania wszystkich układów i narządów organizmu. Awaria któregokolwiek z nich może prowadzić do zmiany tych cech. Przezroczysty mocz jest wynikiem zawartości w nim urobiliny, czyli produktu rozpadu hemów. Dorosły mocz ma bardziej intensywny kolor.

Dlaczego mocz jest bezbarwny?

Mocz dorosłej zdrowej osoby powinien być przezroczysty, klarowny, ale nie pozbawiony koloru. Zdrowy mocz ma kolor słomkowy. Kolor moczu bursztynowy przy poprawnych parametrach jest także dopuszczalny. Najczęstszą przyczyną utraty koloru jest spożywanie dużych ilości wody lub pokarmów i napojów o działaniu moczopędnym. Wśród najbardziej moczopędnych jest herbata, kawa, truskawki czy arbuz. W czasie gdy produkowana jest duża ilość moczu staje się on bezwonny, przezroczysty, prawie bezbarwny, w skrajnych przypadkach przypomina wodę. Taki stan zwiększa potrzebę oddania moczu. Zmniejszenie przyjmowanych płynów prowadzi do powrotu prawidłowej charakterystyki moczu. Jeżeli pomimo ograniczenia produktów moczopędnych mocz nie wrócił do normy, powód zmian musi mieć inne, prawdopodobnie chorobowe, podłoże.

Przezroczysty mocz i częste oddawanie moczu

Co oznacza przezroczysty mocz i jego częste oddawanie? Jeżeli po zmniejszeniu podaży płynów i zmianie diety poliuria, czyli zwiększone wydalanie moczu nie ustępuje i nie powraca normalny kolor moczu, może to być oznaką choroby ogólnoustrojowej, w tym cukrzycy. W takich wypadkach przyczyną poliurii jest niewłaściwe wchłanianie zwrotne wody w kanalikach nerkowych. Dodatkowo oznaką cukrzycy jest słodki zapach lub aceton w składzie moczu.

Przezroczysty mocz i częstomocz mogą być także sygnałem choroby o nazwie moczówka prosta (diabetes insipidus). Choroba ta charakteryzuje się wielomoczem i bezbarwnym moczem ze względu na dużą ilość spożywanych płynów i bardzo krótki czas przebywania wydalin w drogach moczowych.

Przyczyną częstego oddawania moczu i zmian w kolorze moczu mogą być również choroby układu moczowego:

• Niewydolności nerek często towarzyszy wielomocz spowodowany naruszeniem wszystkich funkcji narządów. W takim przypadku poranny mocz staje się bezbarwny.
• Zapaleniu pęcherza towarzyszy częste oddawanie moczu nawet w bardzo małych ilościach z powodu zapalenia błony śluzowej wyściełającej jamę narządu. Pomimo braku wielomoczu, wydalanie jest często bezbarwne ze względu na krótki czas przebywania w pęcherzu.
• W przypadku kamicy moczowej bezbarwny mocz jest konsekwencją kamieni w nerkach i moczowodach.

Bezbarwny mocz może być też oznaką związaną z początkową fazą zapalenia wątroby. Chorobie tej zazwyczaj towarzyszy ciemnienie moczu z powodu wnikania do niego bilirubiny i innych pigmentów wątrobowych. Na początkowym etapie jednak może wystąpić utrata pigmentacji z powodu naruszenia funkcji wątroby.

Odżywianie, a przezroczysty mocz

Przezroczysty mocz i ból brzucha oraz zaburzony metabolizm elektrolitów mogą być wynikiem spożywania pokarmów, które stymulują błony śluzowe układu moczowego i jednocześnie je podrażniają. Są to mocne napoje alkoholowe, czekolada, niektóre przyprawy lub syntetyczne słodziki.

Duże ilości płynów wypijanych dziennie powodują przebarwienia i zwiększone oddawanie moczu, podobnie jak duża ilość błonnika roślinnego w pożywieniu staje się przyczyną uczucia ciągle wypełnionego pęcherza. Jeżeli chodzi o spożywanie alkoholu to hamuje on wydzielanie hormonu antydiuretycznego, co prowadzi do koncentracji soli we krwi. Stan ten wywołuje pragnienie, a co za tym idzie zwiększone spożycie wody i przezroczysty mocz.

Pamiętajmy, że odcień moczu zależy od ilości soli wprowadzanej do organizmu. Naruszenie równowagi sodowej może być przyczyną zarówno skąpomoczu, jak i wielomoczu z utratą wybarwienia.

Przezroczysty mocz u mężczyzn

Utrata pigmentacji moczu u mężczyzn często wskazuje na obecność zapalenia gruczołu krokowego lub innych procesów zapalnych w układzie moczowo-płciowym. Jeśli mocz nagle stał się bezbarwny, a po kilku godzinach kolor wrócił do normy oznacza to, że najprawdopodobniej płyn nasienny dostał się do cewki moczowej.

Przezroczysty mocz u kobiet

U kobiet bezbarwny mocz często pojawia się przy zapaleniu pęcherza moczowego i jego powikłaniach, co powoduje zwiększone parcie na pęcherz i częstomocz.

Przezroczysty mocz w ciąży

Przezroczysty mocz w czasie ciąży nie jest niczym nadzwyczajnym i oznacza te same przyczyny, z którymi mamy do czynienia bez stanu brzemiennego. Najczęściej zjawisko to towarzyszy zatruciu, a co za tym idzie odwodnieniu organizmu, a w rezultacie zwiększonemu oddawaniu moczu. Mocz staje się bezbarwny z powodu braku w nim pigmentów. W czasie ciąży często dochodzi do zaostrzenia chorób układu moczowo-płciowego, co z pewnością wpływa na kolor wydalanego produktu.

Niestety, jasna barwa moczu w czasie ciąży także może również świadczyć o tak zwanej cukrzycy ciążowej. Choroba ta jest przejściowa i ustępuje samoistnie po porodzie. Należy jednak mieć na uwadze, iż jej pojawienie się oznacza predyspozycję do rozwinięcia się cukrzycy typu 2 w dalszej fazie życia.

Bezbarwny mocz i częstomocz u dziecka

Bezbarwny mocz u niemowląt jest normą. Wynika to z faktu, że dzieci przed pierwszymi pokarmami uzupełniającymi są karmione wyłącznie mlekiem matki lub mlekiem zastępczym. Ponadto ze względu na niedoskonałość układu moczowego noworodków notuje się do 25 oddawania moczu na dobę. Do 3 miesiąca życia nerki niemowląt wydzielają 90 ml bezbarwnej wydzieliny na 1 kg masy ciała. Jeśli po ukończeniu 3 miesiąca życia i rozpoczęciu przyjmowania pokarmów uzupełniających mocz nie przestał być bezbarwny, zachodzi powód, aby skonsultować się z lekarzem.

Po 2 latach liczba oddawania moczu zmniejsza się do 10 razy dziennie, ilość moczu – do 60 ml na 1 kg masy ciała i mniej. U dzieci poniżej 10 roku życia normalny mocz ma jasnożółty odcień. W wieku 10 lat ilość dziennego moczu zmniejsza się do 25 ml na 1 kg masy ciała, nabiera słomkowożółtego koloru, jak u dorosłych. Takie zmiany pigmentacji wskazują na prawidłowy rozwój układu moczowego.

Przezroczysty mocz czy to źle?

Jeżeli przebarwienie moczu jest przejściowe, nie ma szczególnej potrzeby konsultacji z lekarzem. Najprawdopodobniej bezbarwny mocz był spowodowany przejściowym zwiększeniem diurezy w wyniku zmiany diety lub schematu picia. 

Jeśli bezbarwnemu moczowi przez długi czas towarzyszy wielomocz i jednocześnie pogarsza się ogólny stan zdrowia, warto jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, aby ustalić przyczyny tego stanu. Przed konsultacją z lekarzem należy wykonać kilka badań: zmierzyć dobową ilość wydalanego moczu i zmianę jego przezroczystości na przestrzeni kilku dni.

W przypadku dzieci i kobiet w ciąży, należy skonsultować się z lekarzem w sprawie wszelkich odchyleń od normy.