Próba Valsalvy jest bardzo starym badaniem pozwalającym na przywrócenie drożności ucha. Jednak znajduje zastosowanie także w innych dziedzinach medycyny np. w kardiologii.
Co to jest próba Valsalvy?
Próba Valsalvy to klasyczna technika diagnostyczna i jednocześnie terapeutyczna. Wykorzystuje się ją powszechnie nie tylko w otolaryngologii, ale i urologii, kardiologii, neurologii czy stomatologii.
Próba Valsalvy polega na wzięciu głębokiego wdechu, ale po zablokowaniu ujść powietrza np. nosa i ust. Pozwala na:
- dokonanie oceny stanu ucha środkowego, w tym drożności trąbki Eustachiusza,
- udrożnienie kanału trąbki i wyrównanie ciśnienia w uchu środkowym.
Skąd wzięła się nazwa tej techniki? Wszystko zaczęło się od włoskiego anatoma Antonio Marii Valsalvy. Na przełomie XVII i XVIII prowadził on badania nad budową ucha. To on jest także autorem omawianej próby.
W praktyce próba Valsaly jest dzisiaj wykonywana także w celu oceny pracy serca, w przypadku diagnostyki żylaków powrózka nasiennego czy przy neuropatiach różnego rodzaju.
Próba Valsalvy a zatkane ucho środkowe
Na ogół manewr Valsalvy wykonuje się w celu udrożnienia zatkanego ucha środkowego. Jest bardzo prosty. Wystarczy ścisnąć palcami nos, zamknąć usta i wziąć naprawdę głęboki wydech.
Taką samą próbę można wykonać po zaciśnięciu głośni – środkowej części krtani. Pozwala to na zrównanie ciśnienia w jamie bębenkowej z ciśnieniem zewnętrznym. Dzięki temu możliwe jest odblokowanie ucha. Podobnie odbywa się to w przypadku diagnostyki.
Powietrze, które nie może uciec na zewnątrz powoduje szmer, który przechodzi przez trąbkę Eustachiusza. Jeśli organ działa w prawidłowy sposób, laryngolog bez problemu go wychwyci.
Serca a próba Valsalvy
Również i kardiologii wykorzystywana jest próba Valsalvy. Umożliwia dokonanie oceny pracy serca i ciśnienia tętniczego. U osoby badanej powinny zachodzić pewne mechanizmy. Podzielić je można na cztery fazy:
- Wydech powoduje ucisk na serce, płuca oraz większe naczynia krwionośne. Krew z płuc przemieszcza się do lewej komory serca. Następuje chwilowy wzrost rzutu lewej komory, oporu naczyniowego i ciśnienia tętniczego.
- Wysokie ciśnienie w dużej mierze utrudnia powrót krwi do serca. Spada objętość wyrzutowa, a potem i ciśnienie. Serce zaczyna pracować szybciej. Ma to związek z pobudzeniem zakończeń włókien czuciowych zlokalizowanych w tętnicach. Uciskana jest aorta. Utrzymuje się wysoki opór naczyniowy.
- Ciśnienie w klatce ulega obniżeniu. Maleje opór i ciśnienie tętnicze. Serce nadal pracuje szybko.
- Wraz z zakończeniem wydechu ciśnienie osiąga wartość maksymalną. Spowalnia to pracę serca. W końcu parametry wracają do normy.
Próba Valsalvy wykorzystywana jest przy diagnozowaniu zastoinowej niewydolności serca czy choroby niedokrwiennej serca.
Jądra a próba Valsalvy
Także w urologii wykorzystuje się próbę Valsalvy. Czasem jest ona konieczna podczas badania USG jąder.
Badanie ultrasonograficzne to popularna i skuteczna metoda diagnostyczna. Niekiedy bywa jednak zbyt mało czuła. Tak jest w przypadku żylaków powrózka nasiennego. Mowa tutaj o poszerzeniu naczyń struktury, która przebiega do moszny od kanału pachwinowego. W jej skład wchodzą np. nasieniowody. Wspomniane żylaki często są przyczyną niepłodności u mężczyzn.
Manewr Valsalvy służy do wytworzenia tzw. tłoczni brzusznej. Wyższe ciśnienie ułatwia zobrazowanie żylaków w badaniu USG.
Próba Valsalvy – neurologia
Warto również wspomnieć o tym, że próba Valsalvy wykorzystywana jest pomocniczo w neurologii. Służy jako uzupełnienie bardziej skomplikowanych badań. Przydaje się podczas diagnostyki:
- rwy kulszowej,
- choroby Parkinsona,
- neuropatii alkoholowej,
- neuropatii cukrzycowej,
- bólów kręgosłupa.
To dość szeroka kategoria jednostek chorobowych. Manewr Valsalvy pozwala na ocenę funkcjonowania poszczególnych elementów układu nerwowego podczas wydychania powietrza, gdy nie może się ono wydostać na zewnątrz.
Najważniejsze informacje:
- Próba Valsalvy to bardzo stara metoda diagnostyczna. Przede wszystkim pozwala na udrożnienie ucha. Wykorzystywana jest także w kardiologii, neurologii czy urologii.
- Manewr Valsalvy jest bardzo łatwy do wykonania. Wystarczy bowiem zatkać nos i usta, a następnie wziąć głęboki wydech. Powietrze nie może się wtedy wydostać na zewnątrz. Taką próbę może przeprowadzić każdy człowiek bez żadnego przygotowania.
- Próbę Valsalvy po raz pierwszy opisał włoski anatom Antonio Maria Valsalva zajmujący się także szczegółową budową ucha. Miało to miejsce na przełomie XVII i XVIII wieku.
FAQ - Najczęsciej zadawane pytania
- Na czym polega próba Valsalvy?
- Próbę Valsalvy wykonać może każdy bez żadnego przygotowania. Wystarczy bowiem zatkać nos i usta, a następnie wziąć głęboki wydech. Powietrze nie może się wtedy wydostać na zewnątrz.
- Gdzie wykorzystywana jest próba Valsalvy?
- Manewr ten pozwala przede wszystkim na odetkanie zatkanego ucha. Jednak dzisiaj jego zastosowanie jest o wiele szersze. Wykorzystuje się go np. w urologii podczas badania USG, a także kardiologii czy neurologii.
